عنوان

مقاله حقوق و آزادی های فردی اماکن خصوصی

تعداد صفحات: ۵۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

حقوق آزادی­های فردی ناظر به (حرمت مسکن) از اساسی ترین حقوق متهم در تحقیقات مقدماتی است‌. حمایت از حریم خصوصی در حقوق اسلامی از قدمت بسیار برخوردار است. مهمترین سند بین المللی در خصوص مصونیت اماکن خصوصی متهم اعلامیه جهانی حقوق بشر است‌. در این اعلامیه مواد ۳ و۲ به حرمت مسکن اشاره کرده است. در ماده ۱۲ اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است: احدی در زندگی خصوصی، امور خانوادگی، اقامتگاه یا مکاتبات خود نباید مورد مداخله خودسرانه واقع شود و به شرافت و اسم و رسمش مورد حمله قرار گیرد. هر کس حق دارد، در برابر اینگونه مداخلات و حملات مورد حمایت قانون قرار گیرد.

این مقاله به بررسی حقوق و آزادی های فردی ناظر به تحقیقات مقدماتی در اماکن خصوصی در دوفصل تنظیم یافته است، که فصل نخست، تحت عنوان حق حریم و ضوابط قانونی بازرسی از اماکن خصوصی به بررسی مفهوم و قلمر امکان خصوصی و اصل مصنونیت  آن در اسناد بین‌الملل و حقوق ایران  از یک سو و ضوابط و تشریفات قانونی بازرسی اماکن خصوصی متهم از دیگر سو می‌پردازد. فصل دوم اختصاص به ضمانت اجرای نقض حریم اماکن خصوصی متهم دارد که در این مبحث اعتبار اقدامات قضایی ناشی از نقض حریم امکان خصوصی متهم در مبحث نخست و جرم انگاری نقض حریم اماکن خصوصی در مبحث دوم مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

واژه های کلیدی: حقوق وآزادی های فردی، مصونیت مسکن،  تحقیقات مقدماتی،متهم

 فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
فصل اول: حق حریم و ضوابط قانونی بازرسی از اماکن خصوصی ۹
مبحث نخست‌: حق حریم ا ماکن خصوصی ۹
گفتار اول: مفهوم و قلمرو مکان خصوصی ۹
بند اول‌: مفهوم مکان خصوصی ۹
ب) مفهوم مکان خصوصی ۱۱
بند دوم‌: قلمرو مکان خصوصی ۱۲
ب) مکان خصوصی بودن وسایل نقلیه و اشیاء متعلق به افراد ۱۳
۱- نظریه مکان خصوصی بودن وسایل نقلیه: ۱۴
۲- دیدگاه مکان خصوصی نبودن وسایل نقلیه ۱۵
گفتار دوم: اصل مصونیت مکان خصوصی ۱۶
بند اول: اصل مصونیت در اسناد بین المللی ۱۷
بند دوم: در نظام حقوق کیفری ایران ۱۸
مبحث دوم: ضوابط و تشریفات قانونی بازرسی از اماکن خصوصی ۱۹
گفتار اول: ضوابط قانونی بازرسی از اماکن خصوصی ۲۱
بند اول: صدور مجوز قضایی ۲۱
بند دوم: ضرورت بازرسی ۲۴
بند سوم‌: تعین زمان و مکان بازرسی ۲۶
گفتار دوم: تشریفات قانونی بازرسی از اماکن خصوصی ۲۶
بند اول: حضور مالک یا متصرف در محل بازرسی ۲۶
بند دوم‌: شرایط شکلی مجوز بازرسی ۲۸
بند سوم‌: تنظیم و امضاء صورت مجلس بازرسی ۲۹
بند چهارم: استفاده از شیوه های متعارف در بازرسی ۲۹
فصل دوم: ضمانت اجرایی نقض حریم اماکن خصوصی ۳۱
مبحث اول: اعتبار اقدامات قضایی ناشی از نقض حریم اماکن خصوصی ۳۱
گفتار اول: اعتبار دلایل تحصیلی ۳۱
بند اول: نظریه عدم اعتبار ۳۲
بند دوم: نظریه تفصیلی ۳۴
بند سوم: نظریه اعتبار کامل دلایل ۳۴
گفتار دوم: اعتبار قرار نهایی دادسرا ۳۴
بند اول: اعتبار قرار موقوفی و منع تعقیب ۳۵
بند دوم: قرار مجرمیت ۳۶
گفتار سوم: اعتبار حکم محکومیت ۳۶
مبحث دوم: جرم انگاری نقض حریم اماکن خصوصی ۳۷
گفتار اول: جرم ورود غیر مجاز به منزل متهم ۴۰
گفتار دوم: جرم بازرسی غیر قانونی اماکن خصوصی ۴۶
بند اول: ماده ۵۷۰ (سلب حقوق متهم در بازرسی منزل) ۴۶
بند دوم: ماده ۱۶ قانون آیین دادرس کیفری ۴۹
بند سوم: لایحه حریم خصوصی ۵۰
نتیجه گیری ۵۱
فهرست منابع ۵۶

 منابع

قرآن کریم

حسینی تهرانی، سیدمحمدحسین، لمعات الحسین، انتشارات صدر الچاپ دوم تهران،

جعفری لنگرودی محمد جعفر‌، ترمینولوژی حقوقی‌، تهران، گنج دانش‌، چاپ پنجم ۱۳۷۰

هاشمی، سیدمحمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران ج۱، انتشارات شهید بهشتی، چاپ اول، ۱۳۸۵

طباطبایی موتمنی، منوچهر، آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، انتشارات تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵،

قاضی ابوالفضل‌، بایسته های حقوق اساسی‌، چاپ سی نهم، تهران،نشر میزان، ۱۳۸۹

مدنی، سیدجلال الدین، حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران،‌، انتشارات سروش،چ هفتم، ۱۳۸۷

پاد ابراهیم‌، حقوق جزای اختصاصی‌، ج ۲، تهران‌،دانشگاه تهران، ۱۳۴۸

آشوری محمد‌، آیین دادرسی کیفری ج ۲، و ۱، تهران‌، انتشارات سمت، ۱۳۸۹

صادقی حسین میر محمد‌،‌، جرائم علیه اشخاص، تهران‌، نشر میدان، چاپ دوم‌، ۱۳۸۷

آقایی نیا حسین‌، جرائم علیه اشخاص‌، شخصیت معنوی‌، تهران‌، نشر میزان‌، ۱۳۸۷

گلدوزیان ایرج‌،‌، حقوق جزای اختصاصی‌، تهران، انتشارات دانشگاه تهران‌، چاپ هشتم، ۱۳۸۰

ولی انصاری ولی الله‌، حقوق تحقیقات جنایی‌، تهران‌، انتشارات سمت، ۱۳۸۰

مقدمه

بی‌تردید، دلپذیرترین کلمه‌ای که در این چند قرن اخیر گوش انسان را نواخته است، کلمه «آزادی» می‌باشد. «آزادی» از واژه‌ها و مفاهیم مقدس و والایی است که در طول تاریخ، مورد ستایش واقع شده است، قرآن کریم، یکی از فلسفه‌های بعثت انبیاء را آزادی انسانها و رهایی آنان از قید اسارت‌ها می‌داند: «و یصبح عنهم اصرهم و الاغلال التی کانت علیهم[۱]» رسولان الهی و معصومان همواره بر جایگاه بر ارزش آزادی در زندگی فردی و اجتماعی بشر تاکید کرده‌اند. حضرت علی‌(ع) خطاب به فرزند گرامی خویش امام حسن مجتبی‌(ع) می‌فرماید: «ولاتکن عبد غیرک قد جعلک الله حرآ» همچنین امام حسین‌(ع) در روز عاشورا خطاب به دشمن می‌فرماید:«‌یا شیعه ال ابی سفیان ان لم یکن لکم دین، و کنتم لا تخلفون المعاد؛ فکونوا احرارا فی دنیاکم…»[۲]

در ادامه به چند تعریف از آزادی فردی اشاره می‌کنیم:

۱ـ آزادی فردی عبارت از حقی است که به موجب آن، افراد بتوانند استعدادها و توانایی‌های طبیعی و خدادادی خویش را به کار اندازند، مشروط بر آن که آسیب و یا زیانی به دیگران وارد نسازد.»[۳]

۲ـ آزادی فردی به معنی حق و اختیار و به طور کلی مستقل و مختار بودن در گزینش اعمال و رفتار خود می‌باشد؛ مانند آزادی رفت و آمد، آزادی عقیده و بیان، آزادی قلم، آزادی اجتماعات، آزادی کار و غیره.»[۴]

۳ـ آزادی‌های فردی عبارتند از‌: قدرت‌هایی که برای فرد شناخته شده است به این منظور که فرد با استفاده از آن قدرت‌ها بتواند، هر چه در توان دارد انجام دهد و نیروهایی که طبیعت در وی نهاده است ظاهر سازد. این آزادی‌ها را قانون و دستگاه قضایی و دولت تنظیم و تضمین می‌نمایند؛ مانند آزادی مطبوعات و انجمن‌ها و تجارت و صنعت.[۵] و آزادی فردی به معنای خاص کلمه عبارت است از: «آزادی بدنی هر فرد به طوری که بتواند از هر نقطه کشور به نقطه دیگر آن مسافرت نموده یا نقل مکان دهد، یا از کشور خود خارج شده و به آن مراجعت نماید و از توقیف بدون جهت محفوظ و مصون باشد.»[۶]

۴ـ آزادی فردی یا آزادی تن، یعنی این که شخص در رفت و آمد و اقامت و ترک هر نقطه چه در کشور و چه در خارج از کشور ازاد باشد و از توقیف بدون دلیل مصون و محفوظ بماند. نتیجه این آزادی عبارت است از: لغو بردگی و شبه بردگی و لغو بیگاری، یعنی اجیر شدن و قبول تبعیت اشخاص نسبت به یکدیگر به صورتی که منجر به عبودیت فرد نسبت به دیگری شود و منع توقیف و حبس بدون مجوز اشخاص.[۷]

این گونه آزادی ها، حقوق افراد و آزادی‌های فیزیکی است که شامل حق حیات و آزادی تن، امنیت فردی، آزادی و مصونیت مسکن، آزادی رفت و آمد و تعرض ناپذیری مکاتبات می‌شود[۸]. از میان این مصادیق آزادی مصونیت مسکن با موضوع مقاله بیشترین ارتباط دارد که در زیر مختصراً توضیح داده می‌شود.

هرکس حق دارد محل مسکونی خود را انتخاب کند و در این مورد هیچ گونه تحمیلی بر او جایز نیست بنابراین گزینش محل مسکونی و نقل و انتقال بر حسب اراده فرد انجام می‌شود. البته استثنایی بر این اصل وجود دارد. مثلاً مسکن زن شوهردار توسط شوهر او انتخاب می‌شود. یا منزل محجورین توسط ولی خاص یا قیم آنها تعیین می‌گردد.

فصل اول: حق حریم و ضوابط قانونی بازرسی از اماکن خصوصی

 پیش از تحلیل رویکرد اسناد بین المللی و حقوق ایران به حق متهم به رعایت حریم اماکن خصوصی ضروری است مفهوم امکان خصوصی و قلمرو آن مشخص گردد. از طرفی دیگر مصونیت اماکن خصوصی متهم اصلی مطلق نیست بلکه در مواردی ضرورت های اجتماعی نقض آن را ایجاب می‌کند که منوط به رعایت ضوابط قانونی و تشریفات است‌. در این فصل در چندین مبحث به بررسی این مسائل می پردازیم

مبحث نخست‌: حق حریم ا ماکن خصوصی

این مبحث متشکل از دو گفتار است. گفتار نخست مفهوم و قلمرو مکان خصوصی  را مورد بررسی قرار می‌دهد گفتار دوم به اصل مصونیت مکان خصوصی در اسناد بین المللی و حقوق ایران اختصاص دارد.

گفتار اول: مفهوم و قلمرو مکان خصوصی

برای تبیین حقوق و آزادی افراد در تحقیقات مقدماتی و حمایت کیفری از آن ابتدا باید مشخص نمود که مکان خصوصی چه مفهومی دارد  و مصادیق اماکن و اشیاء مورد حمایت کدام اند و آیا در مورد هر مکان و یا هر شیء  می توان انتظار وجود حق متهم به رعایت حریم داشت؟

[۱]  اعراف/۱۵۷

[۲]  حسینی تهرانی، سیدمحمدحسین، لمعات الحسین، تهران،انتشارات صدرا چاپ دوم‌،۱۳۷۹،ص۱۲۱

[۳]  هاشمی، سیدمحمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر میزان، چ دهم، ۱۳۸۹، ج۱، ص۱۶۸

[۴]  طباطبایی موتمنی منوچهر،  آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، انتشارات تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵،  ص۵۴

[۵]  جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش، ۱۳۷۸، ص ۲۱۲

[۶]   قاضی ابوالفضل، بایسته های حقوق اساسی، تهران، چاپ سی ونهم، ۱۳۸۹، ص۱۴۴

[۷]  مدنی، سیدجلال الدین، حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران، انتشارات سروش،چاپ هفتم، ۱۳۸۱،‌،  ص۸۶

[۸]  همان

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .