عنوان

مقاله امت در اندیشه فارابی

تعداد صفحات: ۴۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مقاله در سه بخش تنظیم شده است. در بخش اول در اندیشه سیاسی فارابی، نظام سیاسی و حکومت از جایگاه برجسته ای برخوردار می باشد. دو رکن اساسی نظام سیاسی فارابی مردم(امت) و رهبری(امامت) اند که در این بخش تلاش می شود تا تصویری ملموس از نظام سیاسی و حکومت مد نظر معلم ثانی ارایه گردیده و در بخش های بعدی جایگاه امت در آن به طور مبسوط تبیین گردد.در بخش دوم مفهوم امت در نظام سیاسی فارابی در کنار عنصر امامت و رهبری جامعه از ارکان اصلی می باشد. در واقع، مفهوم امت در نگاه ما متناظر بر نقش و تاثیر مردم در اجتماع و نظام سیاسی مد نظر فارابی می باشد؛ چرا که عده ای معتقد اند که معلم ثانی توجه مکفی به عنصری به نام شهروند و مردم در دولت مد نظر خود نکرده است. البته شایان ذکر است که فارابی مفهوم امت را در غالب حکومتی فراملی و منطقه ای ملحوظ می کند. به هر حال توجه به کارکرد و تاثیر مردم و امت در اندیشه سیاسی فارابی  چه در سطح ملی و چه در سطح فراملی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده که در این بخش تلاش می شود تا کارویژه ها و گروه بندی های مختلف مردم در امت مد نظر معلم ثانی بررسی گردد. در بخش سوم مردم دارای حقوقی خاص و همچنین تکالیفی در اجتماع و نظام سیاسی مد نظر معلم ثانی می باشند. در این بخش تلاش خواهد شد تا نگاهی مختصر به حقوق و تکالیف امت از نظر فارابی انداخته شود.

واژه های کلیدی: امت، حکومت، فارابی، کارکردهای امت، حقوق مردم، تکالیف امت،

 فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
بخش اول: امت و نظام سیاسی ۱۳
الف) تعریف نظام سیاسی از منظر عناصر آن: ۱۴
ب) تعریف نظام سیاسی از منظر سیاست فاضله: ۱۵
ج) تعریف نظام سیاسی از منظر ریاست و رهبری: ۱۵
د) تعریف نظام سیاسی از منظر غایت: ۱۶
بخش دوم: امت در مدینه فارابی ۲۳
۱٫ مردم تاثیر گذار در بخش فضایل و علوم ۲۳
۲٫ مردم تاثیر گذار در بخش کارگزاران(مقدوران) ۲۶
۳٫ مردم تاثیر گذار در بخش فرهنگ ۲۷
۴٫ مردم تاثیر گذار در بخش اقتصاد ۲۹
۵٫ مردم تاثیر گذار در بخش نظامی و دفاعی ۳۱
بخش سوم: حقوق و تکالیف امت ۳۲
۱٫ حقوق امت در نظام سیاسی ۳۲
الف) حقوق اقتصادی و مالی ۳۲
ب) حقوق بهزیستی و برخورداری از سلامت روحی و جسمانی ۳۳
ج) حقوق مربوط به شخصیت و کرامت انسانی ۳۴
د) حقوق مربوط به جایگاه و مرتبه اجتماعی و امنیت شغلی ۳۵
۲٫ تکالیف امت در نظام سیاسی ۳۶
الف) آگاه شدن از حقوق شهروندی ۳۶
ب) اطاعت از امامت و رهبری جامعه جهت نیل به کمال و سعادت ۳۷
ج)شناخت اوضاع و احوال جامعه ۳۸
د) طلب و شناخت عدالت ۳۸
ه)دستیابی به فضایل جهادی ۴۰
نتیجه گیری ۴۱
منابع و مآخذ : ۴۳

منابع  :

منصور نژاد، محمد(۱۳۷۴)، بررسی تطبیقی جایگاه مردم در اندیشه ولایت مطلقه فقیه با فلسفه سیاسی فارابی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.

مهاجر نیا، محسن(۱۳۸۰)، اندیشه سیاسی فارابی، قم، انتشارات بوستان کتاب.

حبیبی، حسن(۱۳۵۶)، نظریات اقتصادی ابو نصر محمد فارابی، تهران، انتشارات قسط.

حبیبی، لیلا(۱۳۹۱)، نظریات فارابی و کاربرد آن در باب مشارکت شهروندی، نشریه باغ نظر، سال نهم، شماره۲۱٫

اخلاق، سید حسن(۱۳۸۸)، فارابی و ماکیاولی، فصلنامه آینه معرفت، سال هفتم، شماره نوزدهم.

نقی لو، فرامرز(۱۳۸۳)، نظریه آرمانشهر فارابی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع).

نوایی، علی اکبر(۱۳۸۵)، نظام اجتماعی امت و امامت، فصلنامه اندیشه، سال دوازدهم، شماره۵ و ۶٫

آینی، عبدالمحمد(۱۳۷۳)، تاریخ فلسفه در جهان اسلام، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

علمی، محمد کاظم(۱۳۹۰)، بررسی تطبیقی فضیلت از دیدگاه کانت و فارابی، فصلنامه الهیات تطبیقی، سال دوم، شماره۵٫

مقدمه

فارابى به دو نوع اجتماع قائل است: ابتدا اجتماع ناقص که شامل اجتماعات پیش از تشکیل اجتماع مدینه می‏شود. او گاهى از این اجتماع ناقص، به «اجتماع غیر مدنی» هم تعبیر می‏کند. نوع دیگر، اجتماع کامل است که آن را «اجتماع مدنی» هم نامیده است. اولین سطح از اجتماع مدنى اجتماعى است که داراى انسجام و انتظام و کمال است و می‏تواند انسان را به خیر افضل و کمال قصوى برساند. اجتماع مدینه است. «الخیر الافضل و الکمال الاقصى انما ینال اولاً بالمدینه لا باجتماع الذى هو انقص منها»؛ یعنى خیر برتر و کمال نهایى، همانا ابتدا به وسیله مدینه تحصیل می‏شود نه با اجتماعى که کم‏تر از آن است. در حقیقت، اولین مرتبه اجتماع مدنى، که می‏توان بر آن، اطلاق دولت و حکومت کرد، از «مدینه» آغاز می‏گردد و اجتماعات قبل از آن، اجزاى تشکیل دهنده آن هستند. فارابى بعد از مدینه، به اجتماع بزرگ‏ترى که دست کم از سه مدینه تشکیل می‏شود، به نام «اجتماع امت» اعتقاد دارد و از آن به «اجتماع میانه» یاد می‏کند و در سطح سوم، به اجتماع بسیار بزرگى، که دست کم از سه امت یا نُه مدینه تشکیل شده و همه انسان‏ها و اجتماعات روى زمین را در بر می‏گیرد، اعتقاد دارد و از آن با عنوان «معموره ارض» یا «امم فاضله» یاد می‏کند[۱]. بنابراین، فارابى به سه سطح نظام سیاسى به اصطلاح معاصر، ملى، منطقه‏اى و جهانى معتقد است:

نظام سیاسى مدینه (حکومت ملی) .

نظام سیاسى امت (حکومت منطقه‏ای) .

نظام سیاسى معموره ارض (حکومت جهانی) .

او بر اساس ایده تقابل ارزشى، هر کدام از این نظام‏ها را به «فاضله» و «غیر فاضله» تقسیم می‏کند، و در مورد تحقق خارجى آن‏ها، فارابى بر این باور است که این نظام‏ها به صورت ترتبى هستند؛ یعنى از مدینه آغاز می‏شود، به امت می‏رسد و از مجموع چند امت، دولت جهانى تشکیل می‏شود. به همین دلیل است که نظام سیاسى فارابى، با نام اولین سطح آن، یعنى «مدینه فاضله» مشهور شده است. دولت جهانى و معموره فاضله فارابى، بدون تحقق دو نظام قبلى، هیچ‏گاه به وجود نمی‏آید؛ همان‏طور که امت فاضله، بدون مدینه فاضله تشکیل نمی‏شود؛ ولى در سیر تصاعدى، ممکن است «مدینه فاضله» تشکیل شود، ولى امتى موجود نباشد و یا نظام امت تشکیل شود بدون این که نظام سیاسى معموره فاضله موجود باشد.

با این مقدمه، اهمیت تعریف نظام سیاسى روشن می‏شود؛  در واقع، نظام سیاسى را در سه سطح باید تعریف کرد. علاوه بر این، فارابى بر این باور است که ارائه تعریف جامع و مانعى که بیانگر حقیقت و ماهیت اشیا باشد، در توان بشر نیست. انسان‏ها تنها می‏توانند لوازم و اعراض و خواص پدیده را ادراک کنند.

بخش اول: امت و نظام سیاسی

در اندیشه سیاسی فارابی، نظام سیاسی و حکومت از جایگاه برجسته ای برخوردار می باشد. دو رکن اساسی نظام سیاسی فارابی مردم(امت) و رهبری(امامت) اند که در این بخش تلاش می شود تا تصویری ملموس از نظام سیاسی و حکومت مد نظر معلم ثانی ارایه گردیده و در بخش های بعدی جایگاه امت در آن به طور مبسوط تبیین گردد.

فارابى به دو نوع اجتماع قائل است: ابتدا اجتماع ناقص که شامل اجتماعات پیش از تشکیل اجتماع مدینه می‏شود. او گاهى از این اجتماع ناقص، به «اجتماع غیر مدنی»  هم تعبیر می‏کند. نوع دیگر، اجتماع کامل است که آن را «اجتماع مدنی» هم نامیده است. اولین سطح از اجتماع مدنى اجتماعى است که داراى انسجام و انتظام و کمال است و می‏تواند انسان را به خیر افضل و کمال قصوى برساند. اجتماع مدینه است. «الخیر الافضل و الکمال الاقصى انما ینال اولاً بالمدینه لا باجتماع الذى هو انقص منها»؛ یعنى خیر برتر و کمال نهایى، همانا ابتدا به وسیله مدینه تحصیل می‏شود نه با اجتماعى که کم‏تر از آن است. در حقیقت، اولین مرتبه اجتماع مدنى، که می‏توان بر آن، اطلاق دولت و حکومت کرد، از «مدینه» آغاز می‏گردد و اجتماعات قبل از آن، اجزاى تشکیل دهنده آن هستند. فارابى بعد از مدینه، به اجتماع بزرگ‏ترى که دست کم از سه مدینه تشکیل می‏شود، به نام «اجتماع امت» اعتقاد دارد و از آن به «اجتماع میانه» یاد می‏کند و در سطح سوم، به اجتماع بسیار بزرگى، که دست کم از سه امت یا نُه مدینه تشکیل شده و همه انسان‏ها و اجتماعات روى زمین را در بر می‏گیرد، اعتقاد دارد و از آن با عنوان «معموره ارض» یا «امم فاضله» یاد می‏کند.

۱^{. نقی لو، فرامرز، نظریه آرمانشهر فارابی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۸۳٫}

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .