عنوان

مقاله تربیت شهروندی

تعداد صفحات: ۵۶

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

موضوع تربیت شهروندی از قرن ها مورد توجه متفکران و اندیشمندان بوده است. شاید بتوان گفت افلاطون از جمله اولین کسانی است که این موضوع را مورد توجه قرار داده است او درکتاب “قوانین” خود که سخن از قوانین بنیادی جامعه است به این نکته اشاره نموده که برای شناخت و برپاکردن قوانین درست و نیز پاسداری آن ها باید به تربیت رو آورد (نقیب زاده، ۱۳۷۷). تربیت شهروندی، مقوله ای می باشد که اخیراً مورد توجه بسیاری از مجامع علمی قرار گرفته و یکی از پربارترین عرصه های پژوهشی در نظام های تعلیم و تربیت شده است، این عرصه وسیع از منظر اسچرنسکی[۱]و پیمایرز[۲] (۲۰۰۳) در برگیرنده گستره ای از دیدگاه های فلسفی، ایدئولوژی و سیاسی و نیز رویکردهای تعلیم و تربیتی می باشد. تربیت شهروندی تدارک فرصت هایی برای اشتغال دانش آموزان در تجارب معنادار یادگیری است به گونه ای که به تسهیل رشدآنها به عنوان افراد متعهد و پیشرفت گرای اجتماعی و سیاسی بینجامد (هومانا[۳]، باربر[۴] و ترنی ـ پورتا[۵] ۲۰۰۶).

آموزش شهروندی منجربه به تحکیم و تقویت نظام ارزشی مهارت های شهروندی در جهت استحکام دموکراسی و مشارکت پایدار شهروندان می­شود. این مولفه ضامن بقاء و تداوم حیات اجتماعی و میزان توسعه همه جانبه جوامع صنعتی و روبه پیشرفت است. چنین تربیتی از همان آغاز طفولیت نوعی اعتماد به نفس و رفتارهای مسئولانه را از نظر اجتماعی و اخلاقی بوجود می آورد؛ نقش دیگر این مولفه ارائه اطلاعات و آگاهی در مورد مسایل عمومی جامعه در ابعاد محلی- ملی و جهانی است. چنین آموزه هایی واجد فضایل و اخلاق مدنی و جمعی است و جستجویی برای مساوات طلبی است. این آموزه ها به روابط اجتماعی بین افراد و روابط افراد و نهادهای ساختار نظام اجتماعی مربوط شود.این فرایند در نهادهای آموزش رسمی جامعه منجربه پرورش شهروندی فعال می گردد. در واقع آموزش شهروندمداری دریک جامعه باعث این شده که تمام اعضای جامعه از حس شهروندی مثبتی بصورت ملی برخوردار باشند و ضمن برخوداری از احترام ملی، از حقوق مشخص اجتماعی و سیاسی و اقتصادی بهره مند گردند. یادگیری پارامترهای آموزش رفتار شهروندی به افزایش کیفیت زندگی جمعی و تقویت سرمایه اجتماعی در زندگی کمک شایانی می کند.آموزش رفتارهای شهروندی در افزایش کیفیت عملکرد سازمان های مدنی بسیاراثرگذار است، این آموزه ها به تقویت اخلاق اجتماعی و بسط همبستگی اجتماعی یک جامعه در سطح محلی- ملی و جهانی کمک خواهدکرد، آموزش شهروندی بخشی از وظایف مدیریت شهری است، در واقع دولت و نهادهای قانونگذار، سازمان های ملی و محلی، تشکل های مدنی و… از طریق آموزش حقوق شهروندی و مهارت های زندگی جمعی و شناخت اصول مدیریت شهری نقش بارزی در تربیت شهروندان خواهند داشت.

در این مقاله ابتدا به اهمیت شهروندی، مفهوم شهروند و شهروندی، اشاره شده است. و آموزش شهروندی از بعد اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، تربیتی، مورد کندوکاو قرار گرفت. انواع شهروندی (قانونی، حداقلی، فعال و تحولی)، تعلیم و تربیت شهروندی، دلالت های پرداختن به تربیت شهروندی، عناصر تشکیل دهنده برنامه درسی تربیت شهروندی، سطوح و ابعاد شهروندی (شخصی، اجتماعی، مکانی و زمانی) مورد بررسی قرار گرفت. رویکردهای سازماندهی محتوای برنامه درسی، روش های یاددهی ـ یادگیری متناسب با تربیت شهروندی، ذکر گردید.

واژه های کلیدی: شهروند ، آموزش شهروندی، تربیت شهروندی، سطوح و ابعاد شهروندی،

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
مفهوم شهروند و شهروندی ۸
آموزش شهروندی به عنوان واقعیت اجتماعی ۱۱
آموزش شهروندی به عنوان واقعیتی سیاسی ۱۴
آموزش شهروندی به عنوان واقعیتی فرهنگی ۱۶
آموزش شهروندی به عنوان واقعیتی تربیتی ۱۷
شهروندی و انواع آن ۲۳
تعلیم و تربیت شهروندی ۲۴
دلالت های پرداختن به تربیت شهروندی ۲۸
عناصر تشکیل دهنده برنامه درسی تربیت شهروندی ۳۰
سطوح و ابعاد شهروندی ۳۲
نهاد آموزش و پرورش و تربیت شهروندی ۳۷
اهداف تربیت شهروندی ۴۰
رویکردهای سازماندهی محتوای برنامه درسی تربیت شهروندی ۴۳
روشهای یاددهی ـ یادگیری متناسب با تربیت شهروندی ۴۴
نتیجه گیری ۴۷
منابع ۴۹

 منابع

شاه طلبی، بدری؛ قلی زاده، آذر؛ شریفی، سعید. (۱۳۸۹). تدوین مولفه های فرهنگ شهروندی در حیطه های هویت ملی و جهانی برای دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال چهارم، شماره ۲، صص ۹۶-۷۳٫

شکوهی، غلامحسین.(۱۳۸۵). مبانی و اصول آموزش و پرورش. مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.

وزیری، مژده و جهانی، شیدا (۱۳۸۵) مهارت های شهروندی مورد نیاز دانش آموزان دبستان های شهرستان زلزله زده بم. فصلنامه نوآوری های آموزشی. سال پنجم، شماره ۱۷٫

ولی پور، رقیه. (۱۳۸۶). بررسی حیطه های شهروندی در نظام آموزش عالی از دید اساتید و دانشجویان (مطالعه موردی دانشگاه مازندران). تهران. (۱۳۸۷). همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی، چالش ها و فرصت ها.

هاشمی، سید احمد. (۱۳۸۹). بررسی میزان استفاده از مفاهیم شهروندی در محتوای کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی از دیدگاه دبیران. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال چهارم، شماره ۱، صص ۱۶۰-۱۴۱٫

شرفی، محمد رضا و طاهر پور، محمد شریف (۱۳۸۷). نقش نهاد آموزشی در تربیت شهروندی. ماهنامه مهندسی فرهنگی، سال دوم، شماره ۱۶ و ۱۷ .فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۷٫

شریعتمداری،علی. (۱۳۸۵). اصول و فلسفه تعلیم و تربیت. تهران انتشارات امیر کبیر

محمودی، محمدتقی. (۱۳۹۰). تحلیل محتواهای کتاب های درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی از منظر نوع رویکرد آموزش شهروندی. پژوهش در برنامه ریزی درسی، سال هشتم، دوره دوم، شماره ۱و ۲، ۱۰۸-۹۶٫

ملکی، حسن. (۱۳۸۱). برنامه ریزی درسی (راهنمای عمل). تهران : انتشارات مدرسه.

نقیب زاده، میر عبدالحسین. (۱۳۷۶). فلسفه آموزش و پرورش. تهران، انتشارات طهوری.

مقدمه

تربیت شهروندی[۱] به زعم پریور^[۲](۲۰۰۱) عبارت است از تجلیات کلامی، نموداری یا تصویری، اصول، مفروضات و چارچوب هایی که متخصصان برای تربیت شهروندی ضروری می دانند (قائدی، ۱۳۸۵).مفهوم تربیت شهروندی، مفهومی کلی می­باشد که به مطالعات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و فنی در جامعه وابسته است و می­توان آن را به آموزش شیوه­های زندگی کردن با یکدیگر به طور خاص در یک جامعه و به طور عام در جامعه جهانی اطلاق نمود (آقازاده، ۱۳۸۵).امروزه اهمیت موضوع شهروندی به حدی است که دربسیاری از ادبیات موجود و مدون در سال های نخستین هزاره سوم تاکید ویژه ای به آن شده است. بطور مثال اتحادیه جهانی حفاظت، از عبارت آموزش برای زندگی پایدار استفاده کرده که مقوله شهروندی را یکی از مهمترین ابعاد و مکمل دیگر ابعاد معرفی نموده است. سازمان ملل نیز سال های ۲۰۱۴-۲۰۰۵ میلادی را دهه آموزش برای توسعه پایدار نامید و هدف از این عمل را ارتقاء آموزش و پرورش به عنوان مبنایی برای جامعه انسانی پایدارتر و تلفیق توسعه پایدار در نظام آموزشی دانسته است (نیکنامی و مدانلو، ۱۳۸۷).

شهروندی و آموزش شهروندی از دیدگاه های مختلف فلسفی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، تربیتی و … مورد توجه قرار دارد. از دید اجتماعی، مشارکت در جریان­های اجتماعی، وحدت اجتماعی، عدالت و تقویت حقوق انسانی و خودگردانی را به همراه دارد. از دید اقتصادی، ایجاد صلاحیت­های حرفه ای در افراد از این جهت مهم است که در افزایش بهره وری، تربیت نیروی کار ماهر و ایجاد یک محیط مناسب برای نوآوری در دنیای رقابتی نقش مهمی دارند (محمودی، ۱۳۹۰). شهروندی از دیدگاه روچ^[۳] (۲۰۰۲) و گروسمن^[۴] (۲۰۰۰) با هویت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رابطه مستقیم دارد. از دیدگاه یونسکو (۲۰۱۰) نیز آموزش و تربیت شهروندی برای نوجوانان بر عواملی همچون آشنا کردن آن ها با مهارت های شهروندی از طریق عضویت در انجمن های غیر دولتی، درک تفاوت های فرهنگی، و احترام به دیگر فرهنگ هاست و از دیدگاه دیماین^[۵] (۲۰۰۰) پارادیم شهروندی مفاهیمی همچون حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی و تعهدات شهروندی را در بر می گیرد. نقیب زاده (۱۳۷۶) بیان می دارد که جان لاک وظیفه آموزش و پرورش را اجتماعی کردن افراد می داند و یا دورکیم کارکرد تربیت اجتماعی را اجتماعی کردن روشمند نسل جوان می داند.

 مفهوم شهروند و شهروندی

از جمله مباحث مهم در حوزه مطالعات اجتماعی، سیاسی و تربیتی، مفهوم شهروندی است. این مفهوم ریشه در گستره تاریخ داشته و همواره مورد توجه متفکران بوده است. با توجه اهمیت شهروندی : در دوران معاصر متفکران متعددی به بحث و بررسی پیرامون این مفهوم پرداخته اند. در این ارتباط ابتدا به تحلیل مفهوم شهروند و شهروندی پرداخته و سپس پاره ای از نظریات متفکران بیان می گردد.

اصطلاح شهروند (Citizen)  از شهر (Cite)می آید که از واژه Civitas مشتق شده است که در زبان لاتین تقریبا معادل کلمه پلیس در زبان یونانی است که همان شهر است و تنها مجتمعی از ساکنین نیست بلکه واحدهای سیاسی و مستقل به شمار می آید. عده ای شهروندی را از بعد سیاسی نگریسته و معتقد هستند شهروندی موقعیتی است که رابطه بین فرد و جامعه سیاسی را برقرار می کند. همچنین شهروندی چارچوبی را برای تعامل افراد در درون جامعه مدنی  فراهم می کند. امتیازی که شهروندی بر دیگر هویت های اجتماعی دارد این است که دارای یک برابری فراگیر است که دیگر هویت ها نظیر طبقه، مذهب یا قومیت فاقد آن است (فالکس، ۱۳۸۱).

برخی دیگر شهروند را از بعد اجتماعی و دینی تعریف کرده اند: «شهروند فردی است که در ساختار اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در جامعه حضور داشته و در تصمیم سازی، تصمیم گیری و شکل دهی آن به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در سایه همزیستی، تعامل داوطلبانه و تلاش همگام در نیل به سعادت دنیوی و اخروی موثر است». (بیات، ۱۳۸۶). به طورکلی می توان گفت که شهروند و شهروندی تا حد زیادی وابسته به شرایط خاص کشور و جامعه می باشد. و هر فرهنگی نیز شهروند خاص خود را می طلبد. شهروند فردی است که در یک دولت ـ ملت زندگی می کند.

[۱]– Citizenship Education

[۲]– Prior

[۳]– Roche

[۴]– Grossman

[۵]– Dimain

[۱] – Schugurnesky

[۲] – Pimyers

[۳] – Homana

[۴] – Barber

[۵] – Torney – Purta

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .