عنوان

مقاله روش ها و گرایش های تفسیری جواهر التفسیر

تعداد صفحات: ۴۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از مباحث مهم و قابل توجه در پژوهش­های قرآنی، بحث روش شناسی تفاسیر قرآن کریم می­باشد. مسلمانان از صدراسلام همواره برای تفسیر قرآن تلاش کرده و از ابزار و منابع گوناگون و هم­چنین تخصص، ذوق و سلیقه­ی خویش، برای کشف مفاهیم آیات بهره برده­ند و در طول تاریخ تفاسیری با روش­ها و رویکردهای متفاوت بر جای گذاشته­ند.

کاشفی از جمله مفسران جهان اسلام بوده که جهت نشر و توسعه­ ی معارف اسلامی و مفاهیم کتاب خدا، تلاش­ها و خدمات فراوانی انجام داده است. وی با توجه به اینکه یکی از خطیبان زمان خود بوده، نهایت تلاش خود را در جهت تبیین، تشریح و تفسیر قرآن کریم از راه­ها و شیوه­های مختلف مبذول داشته و اندیشه­های دینی را گسترش داده است.

“جواهرالتفسیر” اولین کتاب  تفسیر  وی و از تفاسیر مهم فارسی است که در آن مباحث مقدماتی خوبی که اطلاع از آن­ها در تفسیر مفید است، بیان شده و هم­چنین از استنادات، روش­ها و رویکردهای متنوع در تفسیر آیات بهره برده است. در این مقاله به روش ها و گرایش های تفسیری جواهرالتفسیر پرداخته می شود.

واژه های کلیدی: واعظ کاشفی، جواهرالتفسیر، تفسیر قرآن، روش­های تفسیری 

 فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
معرفی ملاحسین کاشفی ۷
معرفی اجمالی جواهرالتفسیر ۷
شناسایی تفسیر ۷
نثر جواهرالتفسیر ۹
نسخه شناسی جواهرالتفسیر ۹
منابع جواهرالتفسیر ۱۰
روش ها و گرایش های تفسیری جواهرالتفسیر ۱۲
الف)روشها ۱۳
روش تفسیر قرآن به قرآن ۱۳
روش تفسیر قرآن به روایت ۱۸
ب)گرایشها ۲۱
گرایش عرفانی ۲۱
گرایش عقلی ۲۴
رویکرد فلسفی ۲۵
رویکرد کلامی ۲۶
گرایش ادبی ۲۹
مفردات آیات ۳۰
صرف و نحو ۳۱
استشهاد به نظم و نثر عربی ۳۳
استناد به اشعار فارسی ۳۴
اشتقاق و ریشه یابی کلمات و معنای لغوی آنها ۳۶
وجوه و نظایر ۳۷
۱-کاربرد وجوه در جواهرالتفسیر ۳۷
گرایش حروفی ۳۹
یادداشتها ۴۱
نتیجه گیری ۴۳
منابع ۴۴

 منابع

قرآن کریم (ترجمه­ی سید جلال الدین مجتبوی)

کرنیلیوس فاندیک،  ادوارد، اکتفاء القنوع بما هو مطبوع، أشهر التآلیف العربیه فی المطابع الشرقیه، تصحیح: سید محمد علی ببلاوی، مصر،۱۳۱۳ه.ق – ۱۸۹۶م.

مدیر شانه چی، کاظم، تاریخ حدیث، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۷ه.ش.

ـــــــــــــــــ، ــــــــ، درایه الحدیث، چاپ چهارم، قم، دفتر انتشارات اسلامی،۱۳۸۴ه.ش.

فرشچیان، رضا، امام علی(ع) و مبانی علوم قرآنی، چاپ اول، کرمان، انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۸۷ه.ش.

فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، چاپ دوم، تهران، صدر، ۱۴۱۵ه.ق.

کاشفی سبزواری، حسین بن علی، جواهرالتفسیر، تهران، میراث مکتوب، ۱۳۷۹ه.ش.

ـــــــــــــــــــــــ، ــــــــــــــــــ، مواهب علیّه، تحقیق: محمدرضا جلالی نائینی، تهران، اقبال، ۱۳۶۹ه.ش.

صفا، ذبیح الله، تاریخ ادبیات در ایران، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات فردوس، ۱۳۸۳ ه.ش.

معرفت، محمدهادی، التفسیروالمفسرون فی ثوبه القشیب، چاپ اول، مشهد، الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه،  ۱۴۱۸ه.ق.

ــــــــــ، ـــــــــــــــ، تفسیر و مفسران، ترجمه: خیاط و نصیری، چاپ اول، مؤسسه­ی فرهنگی التمهید، ۱۳۷۹ه.ش.

ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی در فلسفه­ی اسلامی، چاپ دوم، بی­جا، مؤسسه­ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۶۵ه.ش.

مقدمه

یکی از مهم‏ترین علوم اسلامی و دانش‏های بشری که از زمان نزول قرآن کریم تاکنون مورد توجه قرار گرفته، علم تفسیر قرآن است، تا آن حد که می­توان گفت هیچ کتابی مانند قرآن توسط دانشمندان و محققین از علمای مذاهب اسلامی و مستشرقان بررسی نشده که این‏گونه به تفسیر، ترجمه و شرح آن پرداخته باشند. این توجه جهانی به قرآن، عظمت این کتاب آسمانی و معجزه بزرگ پیغمبر اکرم(صلّی الله علیه وآله) را آشکار می­سازد‏ که باگذشت چهارده قرن از نزول آن همچنان جاذبیت خویش را حفظ نموده است‏.

مسلمانان از صدراسلام همواره برای تفسیر قرآن تلاش کرده­اند، این علم در طول زمان دچارتحولاتی شده است و مفسران تفاسیر متعددی نوشته­اند که همسان نبوده و با یکدیگر تفاوت­هایی دارند، این تفاوت­ها غالبا ناشی از اختلاف در روش­های تفسیری آن­هاست. گروهی برای پرده برداری از مفهوم آیات قرآن از آیات دیگر استفاده کرده­اند، بعضی به روایات مراجعه می­کنند و گروهی نیز با استنباط واجتهاد وتخصّص خود به بیان مفاهیم آیات می­پردازند وبه این ترتیب  روش­ها وگرایش­های متعددی در تفسیر شکل گرفت.

“جواهرالتفسیر” از تفاسیر فارسی نیمه دوم قرن نهم هجری قمری و یکی از آثارحسین بن علی کاشفی سبزواری(م۹۱۰) محسوب می­شود، این تفسیرشامل تفسیر سوره­های حمد، بقره، آل عمران وبخشی از سوره نساء(تا آیه ۸۴) می­باشد و تا کنون  تنها یک جلد از آن که دربرگیرنده­ی مقدماتی بر تفسیر قرآن وهم چنین تفسیر سوره­ی حمد است، به طبع رسیده است و بقیه­ی آن هنوز به صورت خطی باقی مانده است، در این پژوهش نخست دیدگاه­های کاشفی درباره­ی مسائل علوم قرآنی، مباحثی مانند: وحی و نزول قرآن، فضایل قرآن و جامعیت آن، چگونگی جمع آوری قرآن، اسامی قرآن، تفسیر و تأویل، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و عام و خاص، مورد بحث قرار می­گیرد، و پس از آن روش­هایی که  مفسر برای بیان و تفهیم آیات به کار گرفته، مانند: روش قرآن به قرآن، استفاده از روایات و هم چنین رویکردهای مفسر به مباحث فلسفی، عرفانی، ادبی و استناداتش به شعرهای فارسی و عربی بررسی شده است.

کاشفی یکی  از برجسته ترین مفسران زمان خود بوده که تمام توان و قدرت تفسیری خود را در تفسیر سوره­ی حمد به کار گرفته و با بیانی زیبا وشیوا از شیوه­های مختلف برای توضیح آیات قرآن بهره گرفته است.

معرفی ملاحسین کاشفی

حسین بن علی کاشفی سبزواری از دانشمندان ایرانی قرن نهم و دهم هجری قمری محسوب می­شود، وی در سبزوار متولد شده که تاریخ دقیق و لادتش مشخص نیست، برخی سال ولادت اورا حدود ۸۴۰ دانسته­اند.

دکترذبیح الله صفا در این زمینه می­نویسد: «ولادتش در در اواسط نیمه­ی اول قرن نهم در سبزوار، قصبه­ی بیهق اتفاق اتفاد … »(صفا، ۱۳۸۳ه.ش، ج ۴، ص ۵۲۳).

وی از واعظان و دانشمندان عصر تیموریان بوده و در دوره­ای از زندگی­اش به دلائلی از جمله کسب علم و معرفت از وطن خود  سبزوار به مشهد و پس از آن به هرات سفر کرده  و در زمان حکومت سلطان حسین میرزا بایقرا(م۹۱۱ه.ق)، حاکم تیموری مستقر در هرات، در آن شهر ساکن شد و تا پایان عمر در آن جا به سر برد. ملاحسین در هرات با عبدالرّحمان جامی آشنا شده و از دوستان و پس از چندی از خویشاوندان او گشت و به همین دلیل نسبت تسنن به وی داده می­شود.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .