عنوان

مقاله سرمایه فکری

تعداد صفحات: ۳۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

با رشد صنعت و افزایش رقابت جهانی و پیشرفت تکنولوژیک به تدریج این مسئله روشن شد که دیگر دفاتر حسابداری و دارایی‌های مشهود نمی‌توانند سود ایجاد شده و ارزش بازار شرکت‌ها را به صورت منطقی توجیه کنند. نتیجه این مسئله این بود که در دهه ۸۰ میلادی توجه اقتصاددانان و تحلیل‌گران اقتصادی به سمت دارایی‌های نامشهود سازمان معطوف گردید و مشاهده شد که برای وصول به مزیت رقابتی در محیط کسب و کار کنونی نیاز به توجه به دارایی‌های نامشهود و به تبع آن سرمایه فکری به عنوان سرمایه واقعی و جزء استراتژیکترین سرمایه سازمانها امری ضروری به شمار می‌آید. در تحلیل‌های انجام شده به اینگونه نتیجه شد که تفاوت میان ارزش بازار و ارزش دفتری سرمایه‌های در اختیار سازمان با عنوان سرمایه فکری سازمان شناخته می‌شود. در نتیجه توجه به سرمایه فکری برای سرمایه‌گذاران،دلالان و مشاوران سرمایه‌گذاری امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. در مقاله حاضر به توصیف سرمایه فکری و اجزای تشکیل دهنده آن پرداختیم. اینگونه مشخص شد که سرمایه فکری سازمان‌ها از سه جزء اساسی تشکیل شده: سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری(سرمایه ارتباطی). در ادامه مقاله به روش‌های سنجش و ارزیابی و اندازه‌گیری سرمایه فکری توضیح داده می شود.

واژه های کلیدی: سرمایه فکری، اجزا،  سنجش سرمایه فکری، مدل های اندازه گیری سرمایه فکری

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
داراییهای معنوی و سرمایه فکری ۷
تاریخچه شکل گیری مسائل مرتبط با سرمایه فکری ۷
اجزای سرمایه فکری: ۱۰
تعاریفی از سرمایه فکری ۱۲
سنجش سرمایه فکری ۱۵
دلایل سنجش سرمایه فکری ۱۵
اندازه گیری دارایی های دانشی و سرمایه فکری ۱۹
مدل های اندازه گیری سرمایه فکری ۱۹
روشهای مستقیم سرمایه فکری(DIC): 20
روشهای بازار سرمایه (MCM): 20
روشهای بازده دارایی‌ها (ROA): 21
روشهای کارتهای امتیازی (SC): 21
نرخ بازده دارایی ها (ROI): 25
مدل ضریب ارزش افزوده فکری (VAIC): 25
روش Q توبین: ۲۵
انواع ارزش سهام ۲۶
نتیجه گیری ۲۸
منابع و مأخذ ۲۹

منابع

یادگاری، سعید؛ سجاد، سعیده؛ کاشی تراش اصفهانی، احسان، (۱۳۹۰)، “نحوه اندازه‌گیری سرمایه فکری و کاربردهای آن” ، فصل نامه علمی دانشجویان ارشد حسابداری و مدیریت مالی/۸۸-۸۰٫

احمد پور، احمد و یحیی زاده فر، محمود /مدیریت مالی /جلد اول /چاپ ششم /انتشارات دانشگاه مازندران /۱۳۸۸٫

اصغرنژاد امیری، مهدی، (۱۳۸۷)، ” سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه آن با بازده مالی “، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه مازندران.

انواری رستمی، علی‌اصغر؛ سراجی، حسن /سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش به ازای سهام شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران /مجله علمی-پژوهشی بررسیهای حسابداری و حسابرسی /دانشکده مدیریت دانشگاه تهران /شماره ۳۹ /۱۳۸۴٫

شهریاری، پرویز /مدیریت /اندازه‌گیری و گزارشگری از سرمایه فکری /شماره ۴۸۳ /۱۳۸۶ /۱۴-۱۳٫

Sveiby, K. E. (1997). The new organizational wealth: managing and measuring intangible resources. San Francisco: Berrett – Koehler.

Chen, M. C., Cheng, S. J. & Hwang, Y. C. (2005). An empirical investigation of the relationship between intellectual capital and firms’ market value and financial performance. Journal of Intellectual Capital, Vol. 6 No.2, 159-176.

Petty, R.,Guthrie, J. / Intellectual capital literature review : measurement / reporting and management / Journal of Intellectual capital / Vol. 1 / No. 2 / 2000 / pp. 155-176.

Bontis, N. (1996), “There’s a price on your head: managing intellectual capital strate gically”, Business Quarterly, Summer, pp. 40-47.

مقدمه

امروزه در مطالعه دانش محور اقتصاد و فرآیندهای مالی شرکت‌ها و موسسات علاوه بر دارایی مشهود دسته دیگری از دارایی‌ها نیز تحت عنوان دارایی‌هایی نامشهود یا معنوی ارزش‌گذاری و ثبت می‌شوند. یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین دارایی‌های معنوی، دارایی فکری یا سرمایه فکری است. سرمایه فکری اطلاعات و دانشی است که برای دارنده آن مزیت رقابتی را به ارمغان می آورد. با افزایش رقابت جهانی و پیشرفت تکنولوژی، سیستم­های حسابداری سنتی با مشکلاتی روبرو شده­اند. یکی از این مشکلات اساسی، عدم کفایت و ناتوانی آنها در سنجش و ملحوظ نمودن سرمایه­های فکری در صورت­های مالی شرکت­ها است. در عصر جدید، تنها با تکیه بر سرمایه­های فیزیکی و دارایی­های مشهود نمی­توان به کارآیی و بهره­وری رسید، بلکه در بدبینانه ­ترین حالت تولید نیز، بایستی سرمایه­های فکری را مد نظر قرار داد تا ازاین طریق بتوان بر مزیت­های رقابتی شرکت­ها افزود. به تعبیری، سرمایه­های فکری به عنوان سرمایه واقعی و جزء استراتژیک­ترین سرمایه­ی سازمانهای عصر حاضر مطرح می­باشد. لذا سازمان‌های دانش­محور، جهت کسب مزیت رقابتی پایدار، نیازمند  شناسایی و مدیریت آگاهانه و نظام­مند سرمایه­های فکری خودخواهند بود.سرمایه فکری را میتوان به عنوان داشتن دانش، تولید دانش و اینکه چگونه این پروسه باعث ایجاد مزیت‌های اجتماعی و اقتصادی میشود، معنی کرد. معمولأ سرمایه فکری را به صورت سرمایه غیر ملموس معنی میکنند. اگر چه باید گفت که سرمایه فکری به صورت کامل قابل تشخیص نیست به این علت که در صورت های مالی به صورت مستقیم تاثیر گذار نیست و یا تاثیرمستقیم آن قابل تشخیص نیست. در نتیجه جزء دارایی‌های غیر مشهود محسوب می شود. در کل سرمایه فکری را در بیشتر مراجع به سه جزء تقسیم نموده‌اند: سرمایه ساختاری، سرمایه مشتری یا ارتباطی و سرمایه انسانی.

بسیاری از اجزای سرمایه فکری در صورت‌های مالی گنجانده نمی شوند، ولی دارا بودن این خصوصیات برای سازمان سودمند تلقی میشود. در نتیجه وجود سرمایه فکری در یک سازمان باعث ایجاد اختلاف بین ارزش بازار و ارزش دفتری یک شرکت میشود. ارزش بازار ارزشی است که بازار بر روی شرکت میگذارد، در صورتی که ارزش دفتری ارزش خالص شرکت است. درنتیجه، اختلاف موجود بین این دو ارزش را میتوان به عنوان ارزش سرمایه فکری یک شرکت در نظر گرفت.

این اختلاف به این علت وجود دارد که سازمان‌هایی که دارای سرمایه بیشتری هستند در نظر بازار به عنوان شرکت‌هایی شناخته می‌شوند که می‌توانند با استفاده از سرمایه فکری سرمایه خود را به ارزش بیشتری برسانند. بر اساس پژوهش‌های راستا اسویربی[۱] که در میان صنایعی که ارتباط بیشتری با سرمایه‌های فکری دارند انجام پذیرفته،  این اختلاف بیشتر نمایان است از جمله: صنایع دارویی و خدمات کسب و کار. در مقابل این صنایع، صنایعی هستند که به صورت اصلی به دارایی های مشهود خود وابسته هستند، برای مثال، کارخانه‌های تولیدی سنتی و صنعت بنگاه ملک و املاک، که این صنایع دارای ارزش بازار و ارزش دفتری تقریبأ مشابهی هستند. اگر چه، کارخانه های دارای کارایی بالاتر در هر صنعتی که باشند دارای ارزش بازار بالاتری نیز هستند[۵۰] ..

دارایی‌های معنوی و سرمایه فکری

دارایی‌های معنوی به مجموعه دارایی‌های غیر مشهودی اطلاق میشود که در جریان ایجاد سود در کسب و کار مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طورکلی هر کسب و کاری دارای سه نوع دارایی، دارایی‌های پولی، دارایی‌های فیزیکی ودارایی‌های معنوی است. دارائیهای پولی شامل پول و اعتبار است. دارایی‌های فیزیکی شامل تجهیزات، زمین، ساختمان، کالا و موجودی انبار است و لذا هر نوع دارایی  غیر فیزیکی دیگر در زیرمجموعه داراییهای معنوی قرار میگیرد. به طور کلی میتوان دارائیهای معنوی را در سه گروه عمده طبقه بندی کرد که عبارتند از: دانش فنی، اطلاعات اختصاصی و بانک اطلاعاتی تجاری و همچنین شیوه‌ها، ایده‌ها و یا طرح‌های اصلی و جدید.  برداشت کلی از دارایی‌های معنوی می‌تواند کلیه دارایی‌های غیر مشهودی را شامل شود که یک کسب و کار را از رقبایش متمایز میسازد.

تاریخچه شکل گیری مسائل مرتبط با سرمایه فکری

در اقتصاد جدید تبادل دانش و اطلاعات، بیش از محصولات و خدمات موجب اعتلای سازمانها شده است، به گونه ای که با بررسی شرکت های با رشد سریع در می یابیم که گروه اعظمی از این شرکت‌هابه تجارت بوسیله دانش کارکنان خود پرداخته اند. بنابراین با چنین روندی تعیین معیار و اصولی برای ارزش گذاری سرمایه فکری به عنوان دارایی مهم و کلیدی از اهمیت به سزایی برخورداراست.

در سال ۱۹۷۹، حسابداری سوئدی به نام کارال اریک سیوبی [۱]که بعد ها به عنوان یکی از بنیانگذاران علم مدیریت دانش شناخته شد، با پرسشی بزرگ روبرو گردید.او با بررسی دفاتر حسابداری (ارزش دفتری) یکی از شعبه های معروف سازمانی که در آن کار می کرد دریافت که دفاتر ارزش دفتری سازمان را تنها یک کرون ارزش را نشان می داد، در حالی که ارزش واقعی سازمان به مراتب بیش از اینها بود. در این هنگام وی متوجه شد که ترازنامه مالی شرکت او، تنها ارزش دارایی فیزیکی آن را که شامل چند میز و ماشین تحریر بود نمایش می دهد و ارزش واقعی سازمان وابسته به شایستگی کارکنان سازمان و چیزی را که جمع کارمندان سازمان به عنوان یک دفتر و مغز(تفکر) جمعی تشکیل می دهند، است.

[۱]Sveiby

[۱]Svirby

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .