عنوان

مقاله فرسودگی شغلی

تعداد صفحات: ۳۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از مفاهیمی که در سال­های اخیر توجه روانشناسان صنعتی- سازمانی را به خود معطوف ساخته،از پادرآمدن،از رمق افتادن،بی­حالی،سستی و رخوت متصدی شغل است که اصطلاحاً به آن فرسودگی شغلی،گفته می­شود.به نظر می ­آید فرسودگی شغلی نوعی پاسخ فرد به عوامل فشارزای میان­فردی در محیط کار باشد که طی آن تماس بیش از ظرفیت متصدی شغل با همکاران،رؤسا،مرئوسان،ارباب رجوع و … باعث تغییراتی در نگرش­ها و رفتار وی نسبت به آنان،می­شود(ساعتچی،۱۳۸۷: ۲۹و۳۰).

نیروی انسانی مهم­ترین عامل رشد و ماندگاری و مهم­تر­ین مزیت رقابتی سازمان­ها به شمار می­رود. اما چه نیروی انسانی­ای ؟ نیروی انسانی تحلیل رفته ، فرسوده و ناراضی یا نیروی انسانی شاداب، پرانگیزه و درگیر در کار . سازمان­های امروزی درجستجوی بهترین­ها و پیروزی جنگ استعدادها از هیچ تلاشی فرو­گذار ننموده و همواره می­کوشند تا بهترین، مستعدترین افراد را جذب خود نموده و از آنان در راستای تحقق اهداف خود بهره جویند. چه بسیارند سازمان­هایی که هزینه­های هنگفتی را صرف جذب بهترین­ها می­کنند اما با مدیریت ناصحیح، آنان را در شرایطی قرار می­دهند که تمامی استعداد و انگیزه­هایشان هرز رفته و نابود می­گردد . برای اینکه نیروی انسانی در سازمان تبدیل به سرمایه­ای ماندگار، ارزشمند و با بیشینه ارزش آفرینی برای سازمان گردد ، لازم است شرایطی برای آنان فراهم نمود تا بتوانند با امنیت، آرامش و بدون دغدغه خاطر به ایفای نقش­های خود در سازمان بپردازند.

فرسودگی شغلی اغلب موجب  احساس بی­کفایتی ، غفلت نسبت به کار و قضاوت­های اشتباه می­شود، که ممکن است در مختل شدن خدمات مشتری منعکس شود . علاوه بر این، کارکنانی که فرسودگی شغلی را تجربه می­کنند ممکن است به راحتی عصبانی و تحریک شوند، تفکرشان انعطاف ناپذیر شود ، مواد سوء استفاده، نسبت به سازمان بدبین شوند و بهره­وریشان کاهش یابد(بویاس و ویند[۱]،۲۰۱۰: ۳۸۰). فرسودگی با افزایش ابهام نقش و حجم کار و همچنین با کاهش قدرت یا نیرو و حمایت اجتماعی، همبسته است(لسچینگر و گرو[۲]،۲۰۱۲: ۲۸۵).

واژه های کلیدی: فرسودگی شغلی ، عوامل فرسودگی شغلی ، نیروی انسانی ، بهره وری

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
مفهوم فرسودگی شغلی ۷
تاریخچه فرسودگی شغلی ۹
ابعاد فرسودگی شغلی ۱۱
مراحل پنجگانه فرسودگی شغلی ۱۳
دلایل فرسودگی شغلی ۱۴
علل ایجاد فرسودگی شغلی ۱۵
رویکرد های مختلف نسبت به فرسودگی شغلی ۱۷
۱-رویکرد تعاملی چرینس ۱۷
۲- مدل کپنر ۱۸
۳-رویکرد روان شناختی – اجتماعی ۱۹
۴-رویکرد بالینی ۲۰
علائم هشدار دهنده فرسودگی شغلی ۲۲
نتیجه گیری ۲۴
منابع ۲۷

منابع

بشلیده ، کیومرث ، درویشی ، سارا ، کرایی ، امین ،۱۳۹۱ . بررسی نقش میانجی گر تعارض کار- خانواده در رابطه میان تعارض بین کارکنان و بارکاری با فرسودگی شغلی در پرستاران زن بیمارستان های آموزشی درمانی شهر اهواز ، فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده شماره ۱ .

فدایی ، حسن ، ۱۳۸۹ . بررسی رابطه فرسودگی شغلی و رضایت شغلی در بین کارکنان شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران ، اولین همایش ملی مدیریت

مهداد ، علی ، ۱۳۸۷ . روانشناسی صنعتی و سازمانی ، انتشارات جنگل ، چاپ ششم .

مهداد،علی.( ۱۳۸۴). روانشناسی صنعتی سازمانی. اصفهان: انتشارات جنگل، چاپ چهارم.

مهداد،علی.( ۱۳۸۵). روانشناسی امور کارکنان. اصفهان: انتشارات جنگل، چاپ چهارم.

ساعتچی ،‌محمود ، ۱۳۸۹ . روانشناسی بهره وری ، نشر ویرایش ، چاپ دوم .

ساعتچی ، محمود ، ۱۳۸۹ . روانشناسی صنعتی و سازمانی ، نشر ویرایش ، چاپ سوم .

اقدامی باهر ، علیرضا ، نجارپور ، استادی ، لیوارجانی ، شعله.( ۱۳۸۸).رابطه احساس خودکار آمدی و هوش هیجانی با فرسودگی شغلی در میزان کارکنان دانشگاه آزاد تبریز ، مجله علوم تربیتی ، سال دوم،  شماره۷،صفحه۹۹-۱۱۹٫

اسکندری ، علی .( ۱۳۸۶). رابطه بین خشنودی شغلی ،دلبستگی با تعهد سازمانی در کارکنان شرکت شیر پاستوریزه پگاه فارس . پایان نامه کارشناسی ارشد ، رشته روان شناسی صنعتی سازمانی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان .

بیرامی، منصور و همکاران . (۱۳۹۰) . بررسی رابطه سلامت روان شناختی و هوش هیجانی با فرسودگی شغلی در بیمارستان های دولتی تبریز، مجله تحقیقات علوم رفتاری دوره ۹۰ ، شماره ۲ ،صفحه ۱۴۷-۱۴۱

مقدمه

 انسان از دیر باز برای تأمین معیشت و توسعه رفاه فردی و اجتماعی خویش به کار و تلاش جسمی، فکری و اجتماعی مشغول بوده است . در این راستا با گذشت زمان بر پیچیدگی های عرصه کار و تولید افزوده شده و ضرورت تقسیم کار در همه شئون اجتماعی حس شده است. به عبارتی، با رشد و توسعه فن آوری های علمی – صنعتی و خدماتی، تغییر ات بزرگی درعرصه های زندگی بشری رخ داده است . با بروز این تغییرات، ضرورت سازگاری و انطباق آدمی بیش از پیش احساس شده و بشر با اتکا به هوشمندی خویش به تقسیم کار درعرصه های مختلف روی آورده است تا با تخصصی کردن کارها، بازده های تولیدی و خدماتی افزایش یابد. با این حال، آدمی برای انطباق با موقعیت های نوین کاری و شغلی به توانمندی های بیشتری نیازمند بوده تا بتواند پاسخهای مناسب و سالم به درخواست نوین صنعت و مدرنیته ارائه کند چرا که این درخواستها، فشارهای روزافزونی در محیطهای کاری برکارگزاران وارد نموده و سلامت ایشان را تهدید می نماید(تسای[۱]، ۲۰۰۳) .

کار برای انسان درآمد می آورد تا کالاهای اساسی لازم برای بقا و راحتی خودش را تهیه نماید؛ همچنین کار موجب فعالیت ذهنی و فیزیکی هدفمند می شود، عزت نفس و احساس رقابت را افزایش  می دهد و در نهایت برخی از نیازهای اجتماعی را از طریق فراهم آوردن فرصت هایی برای ارتباط اجتماعی برآورده می سازد (بیچ، برنز و شفیلد[۲]،۱۹۸۲)

هر یک از مشاغل، دارای مشکلات و ویژگی های خاص خودش است . اما یکی از ویژگی های بسیاری از مشاغل این است که کارمندان و کارکنان را در معرض خواسته ها و یا فشار های زیاد مد یران قرار می دهد و از سوی دیگر،کارکنان چون نمی توانند این خواسته ها را برآورده سازند با ایراد پی در پی مدیران مواجه می شوند و فشار روانی زیادی را متحمل می گردند . تداوم این چرخه در نهایت موجب از هم گسیختگی روانی و جسمانی فرد می شود . موقعیت بالا را زمانی تصور کنید که کارمند در محیط کاری خود نابرابر ی های اجتماعی زیادی را نیز تجربه کند. در چنین شرایطی فرد ممکن است با توجه به عوامل مستعد کننده پاسخ های متفاوتی به شرایط کاری فشار زا بدهد . مثلاً دست به بطالت اجتماعی یا کم کاری بزند، مکرراً بیمار شود و به نوعی خود ش را از شرایط کاری فشار زا نجات دهد. سرانجام نیز ممکن است که فرد دچار فرسودگی شغلی شود. فرسودگی، به عنوان حالت روان شناختی تعریف میشود که از سطوح بالای استرس های طولانی مدت در زندگی شغلی ناشی میشود )گرانفلد  و همکاران[۳]،۲۰۰۰) .

مفهوم فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی عبارت است از حالتی از خستگی جسمی،هیجانی و ذهنی که به دلیل فشار مداوم و مکرر هیجانی ناشی از برخورد و بلند مدت با مراجعان به وجود می­آید(رشیدی ،تیموری نصب و احرامی،۱۳۸۸: ۴۹).

امیری و همکاران به نقل از فاربر گفته­ اند که: فرسودگی شغلی، حالتی از خستگی جسمی، عاطفی و روحی است که در نتیجه مواجهه مستقیم و درازمدت با مردم در شرایطی که از لحاظ عاطفی طاقت­فرساست ایجاد می­شود .رایج­ترین تعریفی که از فرسودگی شغلی ارایه شده عبارت است از خستگی جسمی، روحی و ذهنی که ناشی از کار بلندمدت در شرایط روحی طاقت فرسا است.همچنین امیری و همکاران به نقل از دیک گفته­اند که: فرسودگی شغلی عبارت است از خستگی شدید و احساس مورد سوءاستفاده قرار گرفتن شخص، که این نوع خستگی با استراحت و استفاده از مرخصی نیز برطرف نمی­شود. او همچنین معتقد است فرسودگی شغلی حالتی است که فرد از نظر شخصیتی خود را کمتر از دیگران تصور کرده و احساس می کند که کار و عملش­ مورد توجه قرار نمی­گیرد(امیری و همکاران،۱۳۹۰:۴۰و۴۱).

به نظر مزلاچ و جکسون،فرسودگی شغلی عبارت است از کاهش قدرت سازگاری فرد بر اثر عوامل فشارزا و نشانگان[۱] خستگی جسمی و هیجانی.این نشانگان منجر به ایجاد خودپنداره منفی در فرد،نگرش منفی نسبت به شغل و فقدان احساس ارتباط با دیگران(مشتری،ارباب رجوع یا مراجعان)،می­گردد.این نشانگان ممکن است فرد را به سوی انواع بیماری­های روانی و جسمانی، سوق دهد(ساعتچی،۱۳۸۷: ۳۱).

فرسودگی شغلی،کاهش قدرت سازگاری فرد با عوامل فشار زا است و سندرمی است مرکب از خستگی جسمی و عاطفی که منجر به ایجاد خود پنداره منفی در فرد نگرشی منفی نسبت به شغل و فقدان احساس ارتباط با مراجعان به هنگام ایجاد وظیفه است.این سندرم ممکن است فرد را به سوی انواع بیماری های روانی و جسمانی سوق دهد و فردرا به بالاترین مرحله فرسودگی روانی و عاطفی برساند.این سندرم در میان کارکنان بهزیستی ، کارکنان خدمات انسانی و بهداشتی و اعضای خانواده است و شامل سه بعد اصلی ۱-تحلیل رفتن هیجانی ۲-مسخ شخصیت ۳- کاهش احساس پیشرفت و دستاوردهای شخصی .

[۱] .Syndrome

[۱] – Tesay

[۲] – Beach , Boronz & Bshfild

[۳] – Ghrahferd

[۱] . Boyas & Wind

[۲] . Laschinger & Grau

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .