عنوان

مقاله مدل های استرس شغلی

تعداد صفحات: ۳۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در حیطه شغلی ، پدیده استرس شغلی بخش اجتناب ناپذیر زندگی حرفه ای را تشکیل می دهد و از تجربیات ناشی از شغل سرچشمه می گیرد . این وضعیت به میزان کم می تواند به عنوان نیروی انگیزش افراد جهت افزایش و بهبود اعمال قلمداد شود .اما به میزان بالا ، عواقب معکوس از خود بر جا می گذارد. تا کنون نظریه های مختلفی درباره استرس  شغلی ارائه شده است . این نظریه ها ، رابطه بین محرک های استرس زا ،مشکلات وناراحتی های ناشی از مواجهه با این محرک ها، ومتغیر ها ی تاثیر گذار در فرایند استرس را بگونه های متفاوت  تبیین کرده اند. معروفترین نظریه های موجود در این حوزه  عبارتند از: مدل وظیفه- کنترل کاراسیک[۱] ومدل فرد –محیط فرنچ[۲].در این مقاله علاوه بر توضیح دو مدل کاراسیک ومدل فرنچ  به تعدادی دیگر از مدلهای استرس شغلی  هم اشا ره می کنیم. این نظریه ها ، ابزارهایی مناسب برای درک بهتر ماهیت استرس شغلی وواثرات ان در اختیار ما می گذارند.

عوامل استرس زای مربوط به سازمان را به دو دسته کلی ، عوامل مربوط به محتوای کار ( ساده بودن ویکنواخت بودن – متنوع بودن ) ، عوامل مربوط به ویژگی های شغلی ( ابعاد اجتماعی شغل ،روابط با سرپرست وهمکاران  وتعارض شغلی) تقسیم بندی کرده اند. فرانک لندی وجفری کنت  ، عوامل استرس زای مرتبط با وظایف شغلی را به سه  عامل فرعی تقسیم کرده اند . که به ترتیب عبارتند از : ابهام در وظایف ، تضاد در وظایف ، وازدیا وظایف.

تحقیقات فراوانی درمورد ارتباط بین استرس و بیماریهای مختلف انجام شده است و همانطور که ذکر شد جهت مشخص شدن مکانیسم های آن نیز مدلهای مختلفی بیان شده است .  فرانک لندی وجفری کنت  ، پیامد های منفی استرس شغلی را در سه طبقه کلی  ،پیامدهای روانی ، فیزیولوژیک و یا رفتاری  تقسیم بندی می کنند.

واژه های کلیدی: استرس شغلی، عوامل استرس زا، مدل ها، پیامدها

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
تعریف استرس شغلی: ۷
مدل های استرس شغلی : ۹
مدل وظیفه – کنترل ۹
مدل تناسب فرد –محیط ۱۱
مدل محدودیت ، حمایت ، تقاضا ۱۲
مدل تعاملی استرس : ۱۲
مدل فرایند استرس شغلی : ۱۴
عوامل استرس زای سازمانی: ۱۷
عوامل استرس زای مرتبط با وظایف شغلی و ویژگی های شغلی: ۱۹
آزادی کم در تصمیم گیری : ۲۰
نقش تفاوتهای فردی در فرایند استرس: ۲۱
نوع نگرش به رویداد ها: ۲۲
استقامت ۲۲
پیامد های استرس شغلی ۲۳
پیامد های رفتاری استرس شغلی:استرس و عملکرد: ۲۳
پردازش اطلاعات: ۲۵
پیامدهای روانی استر س شغلی : ۲۶
پیامد های فیز یو لوژی استرس شغلی : ۲۶
نتیجه گیری ۲۷
منابع : ۳۰

منابع :

رندال، آر راس؛ آلتمایر، الیزابت، ام ( ۱۳۷۷ ).” استرس شغلى”(رضا خواجه پور، مترجم). تهران: سازمان مدیریت صنعتى.

لوتانز ، فرد(.۱۳۷۲) ‏رفتارسازمانی  مترجمغلامعلی سرمد تهران

ساعتچی محمود (۱۳۸۹) “روانشناسی صنعتی وسازمانی  “نشر ویرایش

ساعتچی محمود (۱۳۸۹)”بهداشت روانی در محیط های حرفه ای” نشر ویرایش

ایمانی محمد نقی ، بنیاب فرزانه ، “رابطه بین فشارهای روانی با اثربخشی مدیران مدارس راهنمایی دخترانه شهر تهران” فصلنامۀ علمی- پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی- سال دوم- شماره دوم – زمستان ۱۳۸۹

لندی . فرانک ;کنت جفری (۱۳۹۱) “کار در قرن ۲۱ روانشناسی صنعتی – سازمانی” (مسعود بابا زاده ، مترجم) انتشارات ساوالان

لطفی زاده مسعود ،نور هسیم اسماعیل ،۰حبیبی احسان(۱۳۸۸) ” بررسی استرس شغلی و عوامل مرتبط با آن در کارکنان ذوب آهن اصفهان (سال ۱۳۸۸ )”  مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد سال سیزدهم، شماره ۵، آذر و دی ۱۳۹۰

یادگارفر قاسم  ،علی نیا طاهره ، قره آغاجی اصل، رسول الهیاری تیمور ( ۱۳۸۸)  “بررسی ارتباط استرس شغلی با عوامل خطر قلبی عروقی : مطالعه ای مقطعی در بین کارکنان شرکت پتروشیمی ارومیه ”  مجله دانشکده پزشکی اصفهان  دوره ۲۸ شماره ۱۲  اذر ۱۳۸۹  ص۶۴۵- ۶۵۶

اکبری دیزگاه، حسن، ( ۱۳۸۶ )، استرس شغلی و مدیریت آن، سازمان امور اقتصادی و داریی استان گیلا

نزهت، م. ر. ( ۱۳۸۰ ). بررسی میزان و منابع استرس شغلی مدیران آموزشی استان فارس، پایان نامه کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی وروانشناسی، دانشگاه شیراز.

باقری رویا (۱۳۹۰)بررسی تاثیر خنده درمانی کاتارایا به شیوه گروهی بر کاهش استرس ” پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی

بیگدلی ،حسین(۱۳۸۹ ) “بررسی ارتباط بین عوامل استرس زای شغلی وویژگی های فردی در دبیران تربیت بدنی ” پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی

بهرامی عباس ، اکبری حسین ،  موسوی سید غلامعباس ،  حنانی میترا ،  رمضانی یدالله (۱۳۸۸)” استرس شغلی در پرستاران بیمارستان های شهر کاشان “فصلنامه علمی– پژوهشی فیض، دوره پانزدهم، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۰ ، ص ۳۷۳  -۳۶۶

مقدمه

استرش شغلی  یکی از  شایع ترین مشکلات شغلی و تهدیدی جدی برای سلامت نیروی کار در جهان به شمار می اید. سازمان بین المللی کار ،هزینه های وارده به کشورها به علت استرس شغلی را ۱ تا۵ درصد تولید ناخالص داخلی تخمین زده است .( کثیری دولت آبادی وهمکاران۱۳۹۰)همچنین در  تحقیق های مختلف مشخص شده است که حدود ۳۰درصد نیروی کار کشورهای توسعه یافته از استرس شغلی رنج می برند.بر این اساس سازمان بین المللی کار، استرس شغلی را بعنوان شناخته شده ترین پدیده ی تهدید کننده برای سلامتی کارگران معرفی نموده است .( غریبی وهمکاران۱۳۹۰)  طبق تحقیقات انجام شده میزان شیوع ان در ایران بین ۲۳% تا ۵۰% گزارش شده است.

تا کنون نظریه های مختلفی درباره استرس  شغلی ارائه شده است . این نظریه ها ، رابطه بین محرک های استرس زا ،مشکلات وناراحتی های ناشی از مواجهه با این محرک ها، ومتغیر ها ی تاثیر گذار در فرایند استرس را بگونه های متفاوت  تبیین کرده اند  .

طبق مدل وظیفه – کنترل کاراسیک (۱۹۷۹) عوامل استرس زای شغلی ، کنش متقابل پیچیده ای بین وظیفه ها و کنترل کارکنان است در این مدل وظیفه ها ، عوامل استرس زایی هستند مثل گرانباری کاری که به انطباق نیاز دارند  ووقتی به فشار می انجامند که کنترل ، ناکافی باشد. در مدل فرد –محیط فرنچ تاکید بر تناسب فرد –شغل  (چقدر  مهار ت ها وتوانایی ها وعلایق کارگر  با نیاز های شغلی او تناسب دارد ) وتناسب فرد – سازمان ( چقدر ارزش های کار گر با ارزش های سازمان  تناسب دارد)است. علاوه بر این  فرنچ ، عوامل ومتغیر های خارجی ( مثل کمک های وحمایت های اعضای خانواده وهمکاران )  وهمچنین برداشت فرد را در کاهش استرس شغلی  موثر می داند و برای محافظت فرد در برابر استر س توصیه می کند که  از کمکهای وحمایت های اجتمایی دیگرا ن بهره بگیرند.

در مدل پین  استرس شغلی به عنوان کارکرد کنش و واکنش بین تقاضاها ، حمایت ها و محدودیت ها در شغل در نظر گرفته می شود . پین  اعتقاد دارد که حمایت بسیار مهم است چرا که می تواند به خنثی کردن فشار تقاضاهای شغلی کمک کند.  الگوی فرایند استرس شغلی فرض می کند که عوامل استرس زای شغلی به فشار شغلی منجر می شوند . این فرآیند خودکار نیست و ادراک و ارزیابی کارکنان از عوامل استرس زا اساساً قسمتی از فرایند است. ارزیابی درجه و اندازه ای است که شخص به تعبیر و تفسیر رویداد یا موقعیت می پردازد که برای او به طور شخصی تهدید آمیز است .

الگوهای مطرح شده از بعضی جهات متفاوت هستند   و همین نقطه نظرات متفاوت مهم هستند. زیرا روش های مختلفی را برای پیشگیری از استرس در کار پیشنهاد می کنند مثلا تاکید بر تفاوت فردی مانند شخصیت و شیوه سازگاری فرد دیدگاه استراتژی های پیشگیرانه را به دنبال داشته که تمرکز بر کارمندان و راه هایی برای کمک به آنها برای سازگاری با موقعیت های مختلف شغلی است  .اما تاکید بر عوامل سازمانی وشغلی ، طراحی مجدد شغل را یکی از مهم ترین اقدامات پیشگیرانه می دانند . همچنین مطالعه مدل های مختلف استرس نشان دهنده این است که تمام این مدل ها ورای واژه ها و عبارات به کار رفته عوامل استرس زا را در دو دسته طبقه بندی کرده اند .  ویژگی های فرد و خصوصیات مهم زندگی او ، که هم محیط درون سازمان و هم محیط برون سازمانی را در بر می گیرد .

تعریف استرس شغلی[۱]:

علی رغم تحقیقات فراوان در مورد استرس هنوز تعریف واحدی در این خصوص ارائه نشده است. و تعاریف متعددی برای استرس وجود دارد . از آنجا که پرداختن به تمامی تعاریف مقدور نیستد صرفاً به مشهورترین تعاریف که مورد قبول تعداد زیادی از دانشمندان و سازمانهای جهانی می باشد ، می پردازیم.

شیروم[۲] (۱۹۹۶) به نقل ازجلالی۱۳۸۷ ص۲) استرس را یک احساس فردی هنگامی که نیازهای محیطی ( استرسورها ) از توانایی ها و قابلیتهای فردی فراتر رفته و باعث یک پیامد منفی میشود تعریف کرده است

هانس سلیه[۳]  (۱۹۵۶) به نقل ازجلالی۱۳۸۷ ص۲) که اغلب اورا پدر استرس می نامند، استرس را به صورت عدم توازن بین قابلیتهای فردی و نیازهای محیطی تعریف کرده است.

لازاروس[۴]( ۱۹۹۱) به نقل از لندی.فرانک وجفری کنت . ترجمه بابا زاده ۱۳۹۱ )استرس را یک فرایند جاری تعریف می کند که در ان ،فرد شرایط محیطی را مورد ارزیابی قرار می دهد وسعی می کند با محرک استرس زای  به وجود امده به مقابله بر خیزد . این ارزیابی اغلب باعث می شود که بدن از یک مجموعه واکنش های مقابله ای هدفمند استفاده کندبه طور کلی، استرس به مجموعه واکنشهای عمومی انسان نسبت به عوامل ناسازگار و پیش بینی نشده داخلی و خارجی اطلاق می گردد. استرس پاسخی غیراختصاصی از ارگانیسم در مقابل هر تقاضا یا تغییر در شرایط فیزیکی می باشد. استرس یک تجربه طبیعی و قابل پیش بینی در روند زندگی و کار است که همه نتایج آن منفی نیستند و گاه استرس موجب افزایش انگیزه و تلاش فردی می شود، این نوع استرس برای داشتن زندگی سالم همراه با تحرک و تلاش ضروری است و می تواند در فرد ایجاد انگیزه نموده و بهبود عملکرد فرد را در پی داشته باشد.

[۱]Job stress

[۲] Shirom

[۳]Selye

[۴] Lazarus

[۱] Karaseks demand- control model

[۲] Frenchs person- Environment fit model

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .