عنوان

مقاله مسئولیت تضامنی در حقوق مدنی

تعداد صفحات: ۳۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی ازموارد مسئولیت تضامنی در حقوق ایران، مبحث ضمانت می باشد .در حقوق ایران دو نوع ضمان وجوددارد:نقل ذمه و ضم ذمه.که در حقوق مدنی نظریه نقل ذمه قبول شده یعنی به عبارت دیگر با عقد ضمان ،مضمون عنه از مسئولیت بری می شود وبه جای آن ضامن مسئولیت رامستقلا به دوش می گیرد اما نوع دیگر از ضمان که ضمان تضامنی می باشد، ضامن ومضمون عنه هر دو در عرض یکدیگر یا در طول یکدیگر دارای مسئولیت می باشندکه بیشتر در حقوق تجارت کاربرد دارد.در ضمان تضامنی بعضی از قواعد مسئولیت تضامنی مدیونین متعدد در آن اجرا می شود.

مقاله حاضر در سه مبحث درباره موارد مسئولیت تضامنی در حقوق مدنی بحث می شود،  مبحث اول مربوط به مسئولیت تضامنی در عقد ضمان می باشد که در آن ازاشتراک و اختلاف ضمان و تضامن ،  اقسام ضمان و ضمان تضامنی و آثار آن صحبت خواهد شد. در مبحث دوم ،مسئولیت تضامنی در غصب بررسی خواهد شد و اینکه مسئولیت ایادی متعاقبه نسبت به عین و منافع مال مغصوبه در رابطه مالک و غاصبین چگونه خواهد بود. در مبحث آخر نیز مواردی از مسئولیت تضامنی که در قانون مسئولیت مدنی،  در مورد کارگرانی که به اجتماع سبب خسارت شده اند و قانون امورحسبی که مسئولیت تضامنی قیمهای متعدد را که با شرکت یکدیگر دراموال محجور تعدی و تفریط نموده اند وهمچنین  مواردی ازمسئولیت تضامنی که در قانون بیمه وقانون ثبت ازآن صحبت شده بیان می شود.

واژگان کلیدی: مسئولیت تضامنی، حقوق مدنی، عقد ضمان ،غصب،

 فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
مبحث اول : مسئولیت تضامنی در عقد ضمان ۷
گفتار اول : مفهوم ضمان ۷
گفتار دوم : ضمان و تضامن ۸
بند اول: وجوه اشتراک ۸
بند دوم : وجوه اختلاف ۹
گفتار سوم: ماهیت عقد ضمان به موجب قانون مدنی ۱۰
گفتار چهارم : ضمان وثیقه ای و تضامنی ۱۱
بند اول : ضمان وثیقه ای ۱۱
بند دوم: ضمان تضامنی ۱۳
مبحث دوم : مسئولیت تضامنی درغصب ۱۴
گفتار اول : مفهوم غصب و ارکان تشکیل دهنده آن : ۱۵
گفتار دوم :مبنای تضامن در غصب ۱۶
گفتار سوم : مسئولیت ایادی متعاقبه در مورد غصب ۱۷
بنداول: ضمان غاصبین نسبت به عین در رابطه مالک با غاصبین ۱۷
الف) ابراء مالک و رجوع از حق نسبت به عین مال ۱۹
ابراء : ۱۹
ب) انتقال حقوق مالک به یکی از غاصبان ۲۱
پ) تهاتر بین مالک و یکی از غاصبان در مورد عین ۲۱
بند دوم: ضمان غاصبین نسبت به منافع در رابطه مالک با غاصبین ۲۲
گفتار چهارم : رابطه غاصبان با یکدیگر ۲۳
بند اول : ترتیب رجوع غاصبان به یکدیگر نسبت به عین مال ۲۴
بند دوم : ترتیب رجوع غاصبان به یکدیگر در صورت غرور ۲۵
بند سوم : توزیع مسؤولیت در مورد ضمان منافع ۲۶
مبحث سوم : مسئولیت تضامنی در سایر قوانین ۲۷
گفتار اول : مسئولیت تضامنی کارگرانی که به اجتماع سبب خسارت شده اند ۲۷
بند اول : مبنای حقوقی مسئولیت کارفرما در برابر ثالث زیان دیده ۲۷
بنددوم :شرایط تحقق مسئولیت کارفرما ۲۸
بند سوم : امکان رجوع زیان دیده و کارفرما به کارگر یا کارمند مسئول : ۲۹
گفتار دوم : مسئویت تضامنی چند قیم ۳۰
گفتار سوم : مسئولیت تضامنی در قانون بیمه ۳۱
گفتار چهارم : مسئولیت تضامنی در قانون ثبت ۳۲
منابع ۳۵

 منابع

گندمکار، رضا حسین، ۱۳۸۴، مسئولیت تضامنی قراردادی، چاپ اول، چاپ شریعت

جعفری لنگرودی، محمدجعفر، بی تا، دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، حقوق تعهدات و عقود و ایقاعات، جلد اول، چاپ اول، انتشارات کتابخانه مشعل آزادی

جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ۱۳۸۶، ضمان عقدی در حقوق مدنی، چاپ اول، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران

جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ۱۳۸۲، مجموعه محشی قانون مدنی، چاپ دوم، انتشارات گنج دانش، تهران

بروجردی عبده ،محمد،بکوشش محمد رضاحسینی،۱۳۸۰ ،حقوق مدنی، بامقدمه مهدی شهیدی ،انتشارات مجد، تهران

بهرامی احمدی، حمید، ۱۳۸۸، حقوق مدنی، مسئولیت مدنی، جلد چهارم، چاپ اول، انتشارات میزان

امامی، سیدحسن، ۱۳۸۴، حقوق مدنی، جلد اول، چاپ بیست و پنجم، انتشارات کتابفروشی اسلامیه

امامی، سیدحسن، ۱۳۷۶، حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ سیزدهم، انتشارات کتابفروشی اسلامیه

کاتوزیان، ناصر، ۱۳۸۳، قواعد عمومی قراردادها، جلد پنجم، چاپ چهارم، انتشارات شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، تهران

کاتوزیان، ناصر، ۱۳۷۷، حقوق مدنی ،ایقاع، نظریه عمومی، ایقاع معین، چاپ دوم، نشر دادگستر

کاتوزیان، ناصر، ۱۳۷۴، الزامهای خارج از قرارداد، ضمان قهری ( مسئولیت مدنی، غصب و استیفاء) ۲ جلد در یک مجلد، انتشارات دانشگاه تهران

کاتوزیان، ناصر، ۱۳۸۷، عقود معین ( معاملات معوض، عقود تملیکی)، جلد اول، چاپ دهم، شرکت سهامی انتشار

 مقدمه

مسئولیت تضامنی یعنی اینکه برای انجام یک تعهد، حداقل دو نفر مسئولیت داشته باشد، بطوریکه اگر آن تعهد انجام نشود متعهد له اختیار داشته باشد که از هر یک از آنان به طور مستقل، انجام آن تعهد را به صورت کامل بخواهد. در حقوق ایران، مسئولیت تضامنی بیشتر در حقوق تجارت وجود دارد و در خارج از امور تجارت، خلاف اصل است و تنها در صورتی پذیرفته می شود که در عقد تصریح شود. به عبارت دیگر، گفته می شود که در حقوق تجارت ایران اصل بر مسئولیت تضامنی است ولی در حقوق مدنی ایران مسئولیت تضامنی، جنبه استثنایی دارد.

یکی ازموارد مسئولیت تضامنی در حقوق ایران، مبحث ضمانت می باشد .در حقوق ایران دو نوع ضمان وجوددارد:نقل ذمه و ضم ذمه.که در حقوق مدنی نظریه نقل ذمه قبول شده یعنی به عبارت دیگر با عقد ضمان ،مضمون عنه از مسئولیت بری می شود وبه جای آن ضامن مسئولیت رامستقلا به دوش می گیرد اما نوع دیگر از ضمان که ضمان تضامنی می باشد، ضامن ومضمون عنه هر دو در عرض یکدیگر یا در طول یکدیگر دارای مسئولیت می باشندکه بیشتر در حقوق تجارت کاربرد دارد.در ضمان تضامنی بعضی از قواعد مسئولیت تضامنی مدیونین متعدد در آن اجرا می شود.

از جمله مهمترین مباحثی که در قانون ایران به بحث مسئولیت تضامنی پرداخته است واز آن به عنوان محل سنتی مسئولیت تضامنی یاد شده است،مبحث غصب است.قانونگذار قانون مدنی ایران در مواد ۳۱۶و۳۱۷خود،به مسئولیت تضامنی در غصب پرداخته است ودر این مواد خطاب قانونگذار بر این است، هر کسی دست نامشروع بر مال دیگری دارد ضامن رد عین ومنافع وبدل آنهاست. بدین ترتیب اشتراک در موقعیت باعث می شودتاهمه غاصبان در برابر مالک ضامن تمام خسارت قرارگیرند و او بتواند یک حق را از چند نفر مطالبه کند،وضعیتی که به مسئولیت تضامنی غاصبان تعبیر می شود .

در این مقالهبه بحث از موارد مسئولیت تضامنی که در ق.م.م ،ق.ا.ح ،ق.ب و ق.ث  وجود دارد خواهیم پرداخت:قانونگذار درق.م.م، برای کارگرانی که به اجتماع سبب خسارتی شده اندباجمع شرایطی که از آن در این مبحث بحث می شود،مسئولیت تضامنی قائل شده است  و در ق.امور حسبی، مسئولیت قیمینی که به اجتماع سبب تعدی وتفریط در اموال محجور شده اند را تضامنی تلقی کرده است.وهمچنین قانونگذار در ق.ب برای وارثان بیمه گذار وانتقال گیرندگان بیمه نسبت به پرداخت وجه بیمه این نوع مسئولیت راقائل شده است  ونیز مواردی از این مسئولیت که در قانون ثبت می باشد.   

مبحث اول : مسئولیت تضامنی در عقد ضمان

یکی از موارد مسئولیت تضامنی در حقوق ایران، مبحث ضمانت می باشد .در حقوق ایران دو نوع ضمان وجوددارد:نقل ذمه و ضم ذمه.که در حقوق مدنی نظریه نقل ذمه قبول شده یعنی به عبارت دیگر با عقد ضمان ،مضمون عنه از مسئولیت بری می شود وبه جای آن ضامن مسئولیت رامستقلا به دوش می گیرد اما نوع دیگر از ضمان که ضمان تضامنی می باشد، ضامن ومضمون عنه هر دو در عرض یکدیگر یا در طول یکدیگر دارای مسئولیت می باشندکه بیشتر در حقوق تجارت کاربرد دارد.در ضمان تضامنی بعضی از قواعد مسئولیت تضامنی مدیونین متعدد در آن اجرا می شود. لذا در این مبحث به مفهوم و ماهیت و آثار عقد ضمان از هر دو نوع پرداخته می شود.

گفتار اول : مفهوم ضمان

کلمه ضمان در اصطلاح فقها به معنی « تعهد» و « بر عهده گرفتن»[۱] است و در حقوق کنونی گاه مرادف با « مسئولیت» نیز بکار می رود.

به اعتبار منبع« ضمان » این رابطه حقوقی را به دو گروه اصلی می توان تقسیم کرد:

۱- ضمان قهری: تعهدات و مسئولیت هایی هستند که بدون رضای متعهد و به حکم قانون، بر کسی تحمیل می شود. مانند ، ضمان ناشی از غصب ، ضامن قصد ندارد خود راملتزم به امری کند و قانون در ایجاد تعهد به نتیجه اجتماعی کار او توجه دارد. [۲]

۲- ضمان ناشی از عقد: که خود به سه دسته تقسیم می گردد:

۱-ضمانی که در نتیجه محقق نشدن خواست طرفین و بر مبنای قصد معاوضی آنان ایجاد می شود. مانند ، ضمان درک ناشی از تعلق مال به دیگری. معنی ضمان در اینگونه اصطلاح ها، تعهدی است که یکی از دو طرف به دلیل تلف یا درک معوض در باز گرداندن عوض دارد.[۳]

۲- ضمانی که در نتیجه انجام ندادن تعهد ناشی از عقد برای متعهد ایجاد می شود که به موجب آن باید خسارات عهد شکنی را جبران کند .(م ۲۲۱ق.م)

۳- ضمان عقدی- که به موجب قراردادی شخص ملتزم می شود که دین دیگری را بپردازد یا مدیونی را در دادگاه حاضر کند. ( م ۶۸۴ به بعد ق.م)

و آنچه در این مبحث ،به آن پرداخته می شود ضمان عقدی می باشد.

[۱] – شهید ثانی،۱۳۸۶، مباحث حقوقی شرح لمعه، چاپ چهارم ،انتشارات مجد،ص۶۵

[۲] – کاتوزیان، ناصر، ،۱۳۸۵،حقوق مدنی، وقایع حقوقی ، چاپ یازدهم ، ناشرشرکت سهامی انتشار، ص ۹

[۳]  – کاتوزیان ، ناصر ، ۱۳۸۷، عقودمعین (معاملات معوض عقود تملیکی) ، جلد اول ، چاپ دهم،  شرکت سهامی انتشار، ص ۲۲۲

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .