عنوان

مقاله مهریه‌های غیرعقلایی

تعداد صفحات: ۴۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مهریه یا مهرکه درعربی به آن صداق، اجر وفریضه نیزمی‌گویند، در اصطلاح مال یا شی قائم مقام مالی است که درعقدنکاح توسط زوج به تملیک زوجه درمی­آید ویا به نفع زوجه به ذمه می­گیرد.مهر از مقتضیات عقد نکاح نیست بلکه از آثار حتمی مترتب بر آن است.چنین است که بطلان مهریه به عقد سرایت نمی‌کند[۱].

آنگونه که شهید مطهری رحمه الله علیه بیان کرده‌اند[۲] پرداخت مهریه از سوی مرد به زن از سنن کهن در روابط خانوادگی بشری است و وضع آن نتیجه تدبیر ماهرانه ای است که در متن خلقت برای پیوند دادن زن و مرد به یکدیگر طراحی شده است، چرا که به حکم قانون طبیعت زن مظهر ناز و مرد نماد نیاز است و چنین است که مرد به طلب و خواستگاری زن می رود.پس آنگاه که مرد در مقابل اظهار علاقه و طلب خویش پاسخ مثبت و علاقه متقابل زن را می‌بیند برای تشکر از زن و سپاس علاقه او مبلغی را به عنوان مهر به او عطا می کند.لذا مهریه برخلاف ادعای غربیان که آن را بهای خرید زن! می دانند عطایی بیش نیست. اینکه بیان می شود سنت مهریه در اسلام مختص به خودش بوده، باوجود آنکه پرداخت کابین در سایر اقوام نیز مرسوم است، بدان علت است که حکمت پرداخت مهریه در سایر اقوام چیزی جز آنچه که اسلام بیان کرده می باشد.

تعیین مهریه‌های غیرمتعارف و غیرعقلایی به دلیل فقدان قدرت بر تسلیم آن از نظر فقهی و حقوقی باطل انگاشته می‌شود و از عوامل تداوم زندگی زناشویی به شمار نمی‌آید بلکه آثار نامطلوبی را درپی خواهد داشت. بنابراین در خصوص مهریه رجوع به اصل دین، یکی از منابع مهم تولید ارزش و تعریف رفتار بهنجار در جامعه‌ی ماست. مهریه‌‌های غیرمتعارف و غیرعقلایی از منظر دینی یک ناهنجاری شمرده می‌شوند. در این مقاله سعی شده است تا در مورد مهریه‌های غیرمتعارف و غیرعقلایی و احکام مربوط به هر یک، علل افزایش میزان مهریه و… پرداخته شده است.

واژگان کلیدی: مهریه، مهریه‌های غیرمتعارف، مهریه‌های غیرعقلایی

فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
۱ـ۱ـ تعریف مهریه: ۱۰
معنى کلمه نحله: ۱۰
۱-۲- مهریه و ماهیت‏حقوقى آن: ۱۲
۱-۳- اقسام مهر: ۱۲
۱- مهرالمسمى: ۱۲
۲- مهرالمثل: ۱۳
۳- مهرالمتعه: ۱۴
۱-۴- مقادیر و مصادیق مهریه ۱۴
۱-۵- مهریه غیرمتعارف و غیر عقلایی ۲۲
۱-۶- کارکردهای منفی افزایش مهریه ۲۸
ـ افزایش سن ازدواج ۲۸
ـ تغییر در نوع همسرگزینی ۲۸
ـ کاهش نرخ ازدواج ۲۸
ـ ایجاد خصومت و دشمنی ۲۹
ـ تحمل اجباری زندگیهای تصنعی ۲۹
ـ احتمال سوداگری ۲۹
ـ تحت الشعاع قرارگرفتن ارزشهای دینی ۲۹
صوری بودن مهریه : ۳۱
۱-۷-. علل افزایش میزان مهریه در عصر حاضر ۳۲
ـ نسیه بودن مهریه ۳۳
ـ غلبه روحیات اقتصادی و نگرش‌های مادی ۳۴
ـ عدم استیفای حقوق کامل زن ۳۵
ـ مهار طلاق و کنترل نوجویی‌های مرد ۳۵
ـ ارتقای منزلت اجتماعی زن ۳۶
ـ بالا رفتن هزینه‌ها و تشریفات ازدواج ۳۶
ـ شیوع ازدواج‌های برون فامیلی ۳۷
ـ کمال یابی زن ۳۷
ـ چشم هم چشمی ۳۸
ـ تضعیف اعتماد اجتماعی ۳۹
ـ واکنش به بی‌توجهی تاریخی ۴۰
۱-۸- راهکارهای جلوگیری از مهریه‌های غیرمتعارف ۴۰
الف) عدم ثبت مهریه‌های غیرمتعارف ۴۰
ب) فرهنگ سازی سدّی در مقابل مهریه‌های عجیب و نامتعارف: ۴۱
طرح مجلس: ۴۱
نتیجه گیری ۴۴
فهرست منابع و مآخذ ۴۵

منابع

قرآن کریم.

عادلی مقدم، محمدعلی. فلسفه مهریه و بررسی آن در فقه و قانون. تهران، محمدعلی عادلی‌مقدم، ۱۳۸۴٫

عاملی، شهیدثانی، زین‌الدین بن‌علی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه ( المحشی ـ سلطان العلماء)، جلد۲، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، قم ـ ایران، اول، ۱۴۱۲٫

فرهنگ، منوچهر. فرهنگ بزرگ علوم اقتصادی. تهران، البرز، ۱۳۷۱٫

شیخی، محمدتقی. جامعه‌شناسی زنان و خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۰٫

شیخ الطوسی(شیخ الطائفه ابی جعفر محمد بن الحسن بن علی الطوسی البغدادی)، کتاب الخلاف، بی‌نا. بی‌جا. جلد۳ ، ص۸٫

فیض، علیرضا. مبادی فقه و اصول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫

فیض کاشانی، محسن. تفسیر صافی، ج۱، تهران: کتاب فروشی اسلامیه،چ۶، ۱۳۶۲٫

مکارم شیرازی، ناصر. تفسیر نمونه»، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چ اول، ۱۳۵۳ – ۱۳۶۶

منصورنژاد، محمد. مسأله اسلام، زن و فمینیسم. تهران: انتشارات برگ زیتون، ۱۳۸۱٫

قادری، زهره. مهریه از دیدگاه اسلام. تهران: شمیم یاس. ۱۳۸۲٫

مقدمه

زندگی مشترک که با میثاق مقدس ازدواج آغاز می‌شود، یکی از با ارزش‌ترین نعمت‌هایی است که خداوند متعال جهت تکامل انسان‌ها قرار داده است. بی‌تردید چنانچه امر ازدواج با شرایط منطقی، صحیح و منطبق با اصول موجود در شرع مقدّس اسلام انجام پذیرد، حاصلی جز نزدیکی به معبود یکتا و آرامش انسان نخواهد داشت. یکی از شرایط ازدواج که لازم است پیش از وقع عقد زن و مرد بر سر ان به توافق رسند، مسأله‌ی مهریه است.

بر اساس دستورات شرع مقدس اسلام، شایسته است با تعیین مهریه‌ی متعادل، با توجه به اصول شرعی و در حدی که افراط و تفریط نباشد، پایه‌های یک زندگی مشترک از ابتدا به گونه‌ای صحیح بنا نهاده شود. «براساس آیه‌ی ۴ سوره‌ی نساء «واتو انساء صدقاتهن نحله…» فلسفه‌ی شرع مقدس برای مهریه یک نوع هدیه دادن است. سنت پیامبر در این زمینه در مورد حضرت زهرا(س) و زنان پیامبر مهر السنه بوده و زیاد نبودن مبلغ مهریه، به عنوان امری پسندیده تلقی می‌شده است.

در اجتماع کنونی ما که نوعاً ازدواج‌ها دچار آسیب شده است، برخی خانواده‌ها برای فرار از تزلزل و جدایی، در موقع پیوند ازدواج مهریه‌ی دختر را خیلی بالا گرفته و از این گذرگاه می‌کوشند تا پیوند ازدواج را استحکام ببخشند؛ غافل از این که همین دوراندیشی راساً و مستقلاً عامل تزلزل و تضعیف خانواده می‌گردد.

با توجه به این که در حال حاضر در کشور ما بین ۱۳ تا ۱۴ میلیون جوان در آستانه‌ی ازدواج قرار دارند و یکی از شرایط لازم امر ازدواج در شرع مقدس اسلام مسأله‌ی مهریه است و نظر به این که ۷۸ درصد از جوانان، مهریه‌ی سنگین را موجب گریز از ازدواج می‌دانند، تعیین میزان مهریه به نوع که هم قابل پرداخت بوده، و هم جلوی هر گونه سوء استفاده‌ی احتمالی را بگیرد، تبدیل به یکی از معضلات اجتماعی گردیده است. لذا مطالعه‌ی وضعیت مهریه در ازدواج جوانان امروزی، آسیب‌شناسی آن به منظور برنامه‌ریزی جهت تسهیل امر مقدس ازدواج و برطرف نمودن موانع آن ضروری می‌باشد.

پرداختن قرآن کریم به موضوع مهریه در برخی از آیات(نساء آیه‌ی ۴ و ۲۴) نشان‌دهنده‌ی اهمیت آن در زندگی انسان است. در اسلام، مسأله‌ی مهر و پرداخت آن تا آن درجه اهمیت دارد که در سنت اسلامی زن نمی‌تواند از پذیرش مهریه، ولو به مقدار ناچیز، سرباز زند. «مهریه به آن درجه از اهمیت نیست که عدم پرداخت آن موجب گسستن زندگی گردد، اما تعیین مهریه برای زن، نوعی عنایت و توجه به اوست.

تعریف مهریه:

مهریه یا صداق[۱] مالى است که به‏وسیله عقد ازدواج بطور متزلزل به‏ ملکیت زن (همسر) در مى‏ آید و با چهار چیز ملکیت آن مستقر مى‏شود:

۱- مرتد شدن شوهر به ارتداد فطرى     ۲- مرگ شوهر     ۳- نزدیکى     ۴- مرگ زن بنا به مشهور و این تملک براى ‏زن ناشى از حکم شرع و قانون ‏است[۲].

معنى کلمه نحله:

نحله در لغت‏به معنى بدهى و دین‏آمده است و همینطور به معنى بخشش وعطیه. راغب در کتاب مفردات مى‏گوید:به عقیده من این کلمه از ریشه نحل به ‏معنى زنبور عسل آمده است، زیرا بخشش‏ و عطیه شباهتى به کار زنبور عسل در دادن‏ عسل دارد[۳]. در تفسیر عاملى، به نقل ازمجمع آمده است:

«چون مرد و زن در استفاده از یکدیگرشریک و مساوى هستند، خداوند براى‏زن بر مرد مهر قرار داده تا بخشش وعطیه‏اى باشد از خداوند نسبت‏ به زن.»[۴]

[۱] – مهر یا صداق مالى است که شوهر در مقابل حق‏تمتع باید بدهد و زن آن را به عقد مالک مى‏شود.

[۲] – عادلی مقدم، محمدعلی. فلسفه مهریه و بررسی آن در فقه و قانون. تهران، محمدعلی عادلی‌مقدم، ۱۳۸۴ص۱۱٫

[۳] –  مکارم شیرازی، ناصر: «تفسیر نمونه»، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چ اول، ۱۳۵۳ – ۱۳۶۶ ص ۲۶۲

[۴] – تفسیر عاملى ، ج ۲، به‏نقل از مجمع ، ص‏۳۲۷

[۱] – حسینی، محسن. مهریه. مشهد: انتشارات چینود، ۱۳۸۲ص۱۹٫

[۲] – مطهری، مرتضی. نظام حقوق زن در اسلام. چاپ چهارم. تهران: صدرا، ۱۳۷۴ص۵۳٫

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .