عنوان

مقاله آموزش تفکر انتقادی در رسانه

تعداد صفحات: ۳۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

 تفکر انتقادی  [۱] عبارت است از تصمیم گیری عاقلانه مبنی بر این که چه کاری انجام دهیم یا چه باوری داشته باشیم(نوریس، ۱۹۸۵، ص۴۰). تعریف دانشگاهی و جامع تر نیز، تفکر انتقادی را چنین تعریف می کند:«فرایند نظام مند ذهنی مربوط به مفهوم آفرینی، کاربرد، تحلیل، ترکیب و ارزیابی فعالانه و ماهرانه اطلاعات جمع آوری شده یا تولید شده از طریق مشاهد، تجربه، تامل، استدلال یا ارتباطات به عنوان راهنمایی برای باور و عمل». همزمان با ورود به قرن ۲۱، سیستم های اطلاعاتی و ارتباطاتی به طور فزاینده ای دچار پیچیدگی و همه جانبه گرایی شده اند. این پیچیدگی ها موجب شده اند تا پیام های تولید شده توسط رسانه ها، مخاطبان خود را در گوشه و کنار جهان دچار نوعی سردرگمی و تردید در انتخاب پیام ها کنند(بصیریان، ۱۳۸۵،ص۳۴).به عبارت دیگر، در عصر ارتباطات و فن آوری های اطلاعاتی، تلفیق عمودی سیستم های بین المللی رسانه ای، همگرایی رسانه ها، ارتباطات متقابل فرهنگی، و افزایش خروجی های رسانه ای از مباحثات جدی پیرامون گسترش مهارت های مدیریت و مهارت های اطلاعاتی مطرح شده است. آگاهی یافتن درباره استفاده ها و سوء استفاده های ممکن، مزایا و مشکلات مربوط به رسانه ها می تواند به مخاطبان در تعیین تاثیر پیام های رسانه ای یاری رساند (همان منبع، ص۳۵).

“دیویی”  تفکر انعکاسی توجه دقیق، فعالانه، و مستمر به اطلاعات و زمینه های حمایت کننده از آن و درنظر گرفتن نتایج و تبعات آن اطلاعات می داند. یادگیرندگان با استفاده از مشارکت فعالانه در این نوع تفکر، می توانند نسبت به یادگیری خود آگاه باشند و آن را کنترل کنند. به طور کلی، منظور از تفکر انعکاسی آن است که دانش آموز با دقت واندیشه لازم ، برآوردی از دانسته ها و عدم دانسته های خود ارائه دهد . ازاین طریق می تواند در مواجهه با آموزش رسانه ها، برآورد کند که رسانه هاچه چیزی به او می آموزند، چگونه توسط رسانه ها هدایت می شوند، در این مورد چه نکاتی را می دانند، چه چیز باید بدانند و چگونه فاصله بین این وضعیت ها را تشخیص داده و تنظیم و تکمیل کنند.

یادگیری سواد رسانه ای، مستلزم درگیری فعالانه دانش آموزان درجریان این نوع آموزش است  و حضور و فعالیت دبیران با میزان سواد رسانه ای بالاتر در این فرآیند نقش به سزایی دارد.بدین ترتیب تقویت تفکر و پرورش اندیشه های دانش آموزان به شیوه تفکر انعکاسی از جمله سازه هایی است که به تعمق و ژرف اندیشی یادگیرندگان دانش آموز در خصوص رسانه ها می انجامد.

در تعلیم و تربیت نوین، یادگیری به معنی جمع آوری اطلاعات نیست . بلکه منظور از آن، شرکت فعالانه یا دگیرنده در کسب تجارب و معنابخشی به آن تجارب است. در این مفهوم، اندیشه و اندیشیدن جایگاه ویژه ای دارد . از این رو، در مورد آموزش رسانه ها حضور دبیران با سواد رسانه ای بالاتر بر توسعه مدل تفکر انعکاسی در تقویت قوای فکری و ذهنی کودکان و وجوانان که در معرض یادگیری مداوم از رسانه ها قرار دارند کمک شایانی می کند و موقعیتی را بر ای آنها فراهم می سازد تا نسبت به آموزش اکتسابی خود از رسانه ها، اندیشه کنند.

واژه های کلیدی: تفکر انتقادی، آموزش تفکر انتقادی، رسانه، نظریه رابرت استرانبرگ، آموزش تفکر خلاق، روش ذهن‌انگیزی، اصول پنجگانه تفکرانتقادی

 فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه: ۷
تاریخچه‌ تفکر انتقادی‌ و تفکر خلاق: ۸
نظریه‌ “رابرت کارپلوس” و آموزش تفکر انتقادی : ۱۲
نظریه« رابرت استرانبرگ » و آموزش تفکر خلاق : ۱۵
۱٫عدم پیروی از آداب و رسوم : ۱۵
۲٫وحدت بین عقاید و اشیا: ۱۶
۳٫ذوق زیبایی شناسی و داشتن نیروی تصورات : ۱۶
۴٫مهارت در تصمیم گیری و قابایت انعطاف: ۱۷
۵٫ فراست در بازجویی مسائل‌اجتماعی: ۱۷
۶٫داشتن سابقه تکامل و شناخت: ۱۷
تبییـن اصول پنجگانه تفکرانتقادی براساس آرای واتسون – گلیزر : ۱۸
۱٫استنبـاط : ۱۸
۲٫شناسایی مفروضـات: ۱۸
۳٫استنـتـاج : ۱۹
۴٫تعبیرو تفسیر : ۱۹
۵٫ارزشیـابی استدلالهای منطقی : ۱۹
ناکارآمدی نظامهای آموزشی‌ای که صرفاً انتقال دهنده اطلاعات می باشنـد ۲۰
چند راهکار علمی آموزش خلاقیت: ۲۲
روش‌آموزش پرسشگری فعال: ۲۲
روش آموزش اکتشافی: ۲۲
روش‌آموزش مطالعه‌ ‌آفریننده: ۲۳
آموزش تفکر خلاق به‌وسیله شیوه‌ تفکر افقی: ۲۳
روش ذهن‌انگیزی؛شیوه‌ای خلاق برای آموزش تفکر انتقادی: ۲۴
تأثیر اندیشه‌بزرگان و متفکران در ترویج تفکر انتقادی و خلاق: ۲۵
ویژگی متفکران منتقد: ۲۶
مراحل پیشرفت تفکر انتقادی : ۲۷
چرا تفکرانتقادی باید قسمتی از تمام دروس باشد؟ ۲۸
تفکر انتقادی ، در برابر روش سنتی آموزش : ۳۲
آموزش تفکر انتقادی: ۳۴
منابع و ماخذ ۳۵

 منابع

شعبانی ، حسن ( ۱۳۷۲ ) ؛ « مهارتهای آموزشی وپرورشی » ، تهران ، انتشارات سمت
قاسمی فر ، نصرت الله ( ۱۳۸۳) ؛ « مکانیسم تفکر»،انتشارات قصیده سرا

مایرز،چت،سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)ترجمه ی دکتر خدایارابیلی،تهران۱۳۸۰

ابیلی ، خداداد ( ۱۳۷۴ ) ؛ « آموزش تفکر انتقادی » ، (ترجمه) ، تهران : سمت.

مهرمحمدی، محمود. بازاندیشی فرآیند یاددهی-یادگیری و تربیت‌معلم. تهران: انتشارات مدرسه، ۱۳۷۹٫

بیگم حائری زاده ، خیریه _محمد حسین ، لیلی (۱۳۸۱) ؛ «تفکر خلاق و حل خلاقانه مسئله» ، نشر نی

دوبونو ، ادوارد ( ۱۳۷۶ ) ؛ « تفکر نوین استفاده از تفکر افقی در تراوش اندیشه های نو»‌؛ ترجمه ضیاء الدین  رضا خوانی ،اتشارات کویر

شرفی ، محمد رضا ( ۱۳۸۱) ؛ «تفکر برتر رویکرد فلسفی ، دینی و روانشناختی به تفکر و کارکرهای آن در زندگی » ، انتشارات سروش

هولفیش ، گوردون _ ژ. اسمیت ، فلیپ ( ۱۳۸۰)‌؛ « تفکر منطقی روش تعلیم و تربیت

شوارتز ،جان ( ۱۳۸۵ ) ؛ « جادوی فکر بزرگ » ؛ ترجمه ژنا بخت آور ، انتشارات مروارید

دوبونو ،ادوارد ( ۱۳۸۰ ) ؛ «تفکر جانبی ، فن آموزی جدید در مدیریت ذهنی» ؛ ترجمه عباس بشارتیان، شرکت چاپ قدس

 مقدمه:

برای توسعه و پیشرفت علوم در هر کشوری نیاز به بازسازی، اصلاح و تقویت نظام آموزشی وجود دارد. در جامعه ‌علمی ما نیز تعیین نیازهای آموزشی دانش پژوهان، محققان و دانشجویان باید در الویت برنامه‌های‌ آموزشی سازمانها و نهادهای مربوط قرار گیرد. تفکر انتقادی با ویژگی ارزیابی کردن مفاهیم و شناخت پدیده ها روند حل مسائل را با ریشه یابی عمیق و تجزیه و تحلیل کردن آن ها برای دانش آموزان تشریح می کند و توانایی ایجاد روحیه جستجوگری وانگیزه‌مسأله یابی و حل آن را در یادگیرندگان به وجود می آورد و مهمترین نتیجه آموزشی حاصل از تفکر انتقادی به ایجاد قدرت بیان و فن نقادی کمک کرده و تحمل درک دیدگاه های مخالف را در دانشجویان به‌وجود می آورد. تفکر خلاق که دائماً با تغییرات سر وکار دارد باآموزش دانش

آموزان ‌به‌وسیله ‌شیوه‌های خاصی قدرت تجسم‌ و واضح کردن مسائل رابه‌آن ها می‌دهد؛بنابراین این شیوه ‌از اندیشیدن ‌ارزش کاربردی زیادی دارد و دانش آموزان را وادار می کند تا با نگاهی متفاوت‌ قضایا را تحلیل کرده و با به کارگیری توانایی های ذهنی خود یک فکر یا مفهوم جدید از مسأله‌پیش روی خود بسازد و به این نحو نیز به نوعی خودباوری مثبت دست می‌یابد. همچنین آموزش تفکر خلاق با شیوه ‌مهمی چون تفکر افقی که برای جهت دهی به ایده های خلاقانه بهترین راه‌حل‌هارا از دیدگاه‌های کاملاً نو و بکر به دانشجو نشان می‌دهد.روش‌ذهن انگیزی که با نوعی مشورت و همیاری ذهنی به شکلی آزاد و جدا از قید و بندهای قوانین بسته فکری و چارچوب قالبی کتاب های درسی می تواند دانش آموزان را با ایجاد فضای باز برای نقد نظرات همدیگر راهنمایی کند این شیوه از آموزش تفکر ظرفیت نقدپذیری و قدرت انتقاد کردن را در دانش آموزان قوت می بخشد. برای آموزش این شیوه‌های اندیشیدن باید به سطح دانش ، توانمندی های ذهنی و سطح کیفی اندیشه‌دانش آموزان توجه داشت و لازمه ‌آن نیز فراهم نمودن بستر مناسب برای ذهن های فعال و پویای دانش آموزانی است که با رویکردی منتقدانه مسائل را می‌نگرند و با روز آمد کردن نگرش هایشان به وسیله‌ معلمان مجرب و آگاه به خلق ایده های نو می پردازند.آشنایی دانش آموزان با آثار،نبوغ و فعالیت‌های علمی اندیشمندان و متفکران بزرگ که الگوهای مناسبی از رشد و تعالی روح و فکراند می‌تواند راهنمای مؤثری در جهت هدایت نیروهای جسمی و فکری آنان بوده و به‌ اصلاح ضعف ها و نقاط قوت اندیشه‌جوانان منجر می‌شود.

تاریخچه‌ تفکر انتقادی‌ و تفکر خلاق:

تفکرمحوراصلی شناخت و ارائه راه حل های ممکن در هنگام مواجه‌بامسائل است. تفکر دارای عناصری  می‌باشدکه‌شامل نشانه‌هاورموزی هستندکه‌انسانها با آن میزان یادگیری خود را گسترش داده، آموخته‌هایشان را باز شناسی می کنند و به‌کار می‌برند.« تفکر فعالیت جهت دار ذهن برای حل مسأله‌است».( شعبانی۱۳۷۲ ) دونوع‌ازاقسام مختلف تفکر هدایت شده (جهت دار )،تفکر انتقادی و تفکر خلاق می باشد.تفکر انتقادی به بررسی ارزیابی ، اصلاح،تعویض و دوباره سازی یک مسأله می پردازد و به‌سطوح بالاتر یادگیری یعنی تجزیه و تحلیل و ترکیب مربوط می شود.این فرایند فکری بحث جدیدی نیست و ریشه‌ی‌آن به‌زمان افلاطون برمی گردد.بهترین نمونه‌ کلاسیک آن « تفکر انتقادی»اثر « مکس بلاک»  (۱۹۵۲) و دیگری مقاله«رابرت انیس»(۱۹۶۲)با عنوان«تفکرانتقادی » است. ماهیت و ذات تفکر انتقادی قضاوت  معلق یا تردید سالم می باشد و به دسته‌ای‌ازامور که به جریان تفکر سنجیده و منطقی منجر می‌شود،ارتباط می‌یابد.«تفکرخلاق» نوعی تفکر که‌است باانعطاف پذیری،نوآوری و ارزش اجتماعی همراه ‌است. واژه‌نامه ‌انگلیسی‌ آکسفورد ظهور کلمه «خلاق»رابه‌سال (۱۸۷۵) میلادی نسبت می‌دهد. این تفکر درهمه‌ی‌ابعاد زندگی بشری بروز کرده و بین تمام انسان ها مشترک می باشد، هنگامی که قدرت آگاهی و اطلاعات ذهن افراد با رشد مناسب فکری توأم باشد،آنگاه قدرت استدلال ذهنی بیشتر می‌شودوتفکر خلاق که ‌تفکری‌ سطح بالاست،به‌وجود می‌آید.اهداف مشترکی بین تفکرانتقادی و تفکر خلاق است چون پبشرفت و تعییر، روحیه‌‌ ‌جستوگری، کنجکاوی ودانش وسیع که به نحوی محکم این دو تفکر رابه‌هم نزدیک کرده، نیاز به ایجاد بستر مناسب برای ترویج این افکار را در جامعه ضروری می سازد.

علاقه به توسعه توانائی های تفکّر انتقادی درمحافل آموزشی پدیده جدیدی نیست . چت مایرز مؤلف کتاب آموزش تفکّر انتقادی معتـقد است منشأ چنین علاقه ای به آکادمی افلاطـون بر می گردد. الگـویی که دانشگاه های مـدرن امروز ، از آن برخواسته اند امّا به تدریـج ازایـن سنّت دیرینه فاصله گرفته و بیشترین توجه خود را به ارائه اطلاعات معطـوف کرده اند . (مایرز،۱۳۷۴ :۱)

 [۱] Critical Thinking

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .