عنوان

مقاله ابعاد تاریخی ـ تحلیلی قیام عاشورا

تعداد صفحات: ۵۶

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

قیام عاشورا یکی از مهمترین پدیده‌های تاریخ بشر می باشد؛ که همان گونه که از بعد تاریخی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است، از بعد تربیتی نیز اهمیت بسزایی دارد.در تقویم هجری قمری، دهمین روز از ماه محرم را عاشورا نامیده‌اند. در نزد شیعیان روز دهم ماه محرم سال ۶۱ هجری قمری از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا در این روز امام سوم شیعیان، امام حسین (علیه‌السلام) به همراه ۷۲ تن از یارانش، توسط سپاهیان عمرسعد به نمایندگی از ابن­زیاد و یزید بن معاویه به شکل قساوت­بار و فجیعی در سرزمین کربلا به شهادت رسیدند.

واژه های کلیدی:قیام عاشورا، امام حسین(ع)، ابعاد تاریخی ،ابعاد تحلیلی

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
الف :وجه تاریخی قیام ۸
امام حسین(ع) از ولادت تا قیام ۸
قیام عاشورا ۱۴
۱ـمرگ معاویه و آغاز خلافت یزید ۱۴
۲ـآغاز حرکت امام حسین (ع) به سوی کربلا ۲۰
۳ـ رویارویی با سپاهیان یزید ۲۵
۴ـ تاسوعا و عاشورا ۳۰
ب) وجه تحلیلی ۴۶
منابع و مآخذ ۵۵

منابع

علامه مجلسی (بی­تا)، بحارالانوار.

کلینی، محمد بن یعقوب (بی­تا)، اصول کافی، ترجمه­ی جواد مصطفوی، دفتر نشر فرهنگ اهل بیت.

شیخ صدوق (۱۳۶۲)، الامالی، ترجمه محمدباقر کمره­ای، تهران: کتابخانه اسلامیه.

طبری، محمدبن جریر (۱۳۶۲)، تاریخ طبری، ترجمه­ی ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات اساطیر.

دیکنز، چارلز (۱۸۵۴) ، جُنگ یا متفرقات .

گاندی، ماهاتما (۱۹۳۸) ، سرگذشت من یا تجربیات من با راستی یا رویارویی با حقیقت .

ابن شعبه (۱۳۷۶ه­ق)، تحف العقول عن آل الرسول، مصحح علی اکبر غفاری، طهران: مکتبه الصدوق.

احمدبن ابی یعقوب (۱۳۵۶)، تاریخ یعقوبی، ترجمه­ی ابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

کوفی، ابن اعثم (۱۳۷۲)، الفتوح، ترجمه­ی محمد بن احمد مستوفی هروی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.

دینوری، ابوحنیفه احمدبن داوود (۱۳۷۱)، اخبار الطویل، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر نی.

استادی رضا(۱۳۵۵) ، سرگذشت کتاب شهید جاوید ، قم

آیتی، ابراهیم (۱۳۶۶)، بررسی تاریخ عاشورا، تهران: کتابخانه صدوق.

سید بن طاووس (۱۳۸۱)، لهوف، قم: دفتر نشر نوید.

مقدمه

واقعه‌ی عاشورا که در تاریخ دهم محرم الحرام سال ۶۱ هجری قمری واقع شد؛ یکی از تاثیرگذارترین حوادث در تاریخ اسلام می‌باشد. پس از رحلت پیامبر اسلام ( صل الله علیه و آله)، در میان مسلمانان شقاق و اختلاف افتاد. عده‌ای به حقانیت و جانشینی علی بن ابیطالب (علیه‌السلام)، بعد از پیامبر اعتقاد داشتند و به حدیث غدیر خم و گفته پیامبر استناد می‌کردند که «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» و بر این اعتقاد بودند که بایستی امام علی (علیه‌السلام) به عنوان جانشین پیامبر انتخاب شود؛ فارغ از نزدیکی حضرت علی (علیه‌السلام) به پیامبر و اولین کسی که به اسلام گرویده است؛ مطابق قاعده لطف، خداوند بدون هدف و مبنا فرامین خود را به بشریت عرضه نمی­کند، بلکه کسی می‌تواند این فرامین را به مرحله اجرا بگذارد که حقانیت و مشروعیت الهی داشته باشد. بر این مقیاس ساختار نظام فکری تشیع با مرکزیت امامت حضرت علی(علیه‌السلام) و فرزندانش شکل گرفت و کماکان ادامه دارد.

در مقابل، عده‌ای از مسلمانان استدلال می‌کردند که در حادثه غدیر، پیامبر (صل الله علیه و آله)، علی بن ابیطالب را به عنوان دوست خود معرفی کرده است و مسئله جانشینی پیامبر(صل الله علیه و آله)،  به عهده مسلمین واگذار شده­است و آنان خود فرد اصلح را به عنوان جانشین انتخاب می‌کنند، این تفکر که منجر به انتخاب اولین خلیفه مسلمین در سقیفه بنی‌ساعده کعب خزرجی شد.

با این وصف حضرت علی(علیه السلام) در دوران خلافت ابوبکر، عمر و عثمان، بر اساس خطبه‌های موجود در نهج البلاغه، با وجود اینکه خود را محق بر خلافت مسلمین می‌دانستند، اما سکوت اختیار کردند تا جامعه نوپای مسلمین اتحاد و انسجام درونی خود را از دست ندهد. پس از کشته شدن عثمان و خلافت حضرت علی (علیه‌السلام)، که با اقبال عمومی و خواست مردم صورت گرفت و مسلمین همه با آن حضرت بیعت کرده‌بودند، حاکم شام، معاویه بن ابوسفیان در مقابل ایشان ایستاد که منجر به جنگ صفین و حادثه حکمیت شد. پس از آن امویان بتدریج در اقصی نقاط جهان اسلام قدرت گرفتند، از سوی دیگر گروه‌های انحرافی همچون خوارج نیز در دل اسلام رشد یافته و هم آنان بودند که امام علی(علیه السلام) را به شهادت رساندند. در این بین امویانی که از ترس اسلام آورده بودند و به سنت پیامبر هم هیچ اعتقادی نداشتند، حکومت اسلامی را غصب کردند و امام حسن(علیه‌السلام) هم در آن شرایط سخت مجبور به صلح با آنان شد و تا آخر عمر هم به معاهده صلح پای­بندی نشان داد، اما پس از مرگ معاویه و روی کار آمدن یزید، شرایط متفاوت شد و امام مجبور به قیام شد.امام حسین (علیه­السلام) وارث عدالت علوی و صلح حسنی بود، با توجه به فشارها‌ی سیاسی و امنیتی وارده بر وی؛ دست به یک نهضت تاریخی زد که بعد از قرن‌ها هنوز سرلوحه تاریخی مقابله با ظلم و ستم حاکمان می‌باشد.

الف :وجه تاریخی قیام:

امام حسین(ع) از ولادت تا قیام

در روز سوم شعبان سال چهارم هجرت، فرزند دوم حضرت علی (ع) و فاطمه (س) دیده به جهان گشود. در این روز پیامبر مکرم اسلام (ص)، پس از شنیدن تولد این فرزند به منزل آنان رفت. اسماء فرزند نورسیده، را در پارچه‌ای سفید پیچیده بود و به نزد رسول خدا (ص) برد؛ ایشان ابتدا اذان را در گوش راست و سپس اقامه را در گوش چپ نوزاد خواند.

حضرت علی (ع) به رسم ادب، از پیامبر (ص) درخواست کرد که برای فرزند نورسیده نامی انتخاب کنند. پیامبر (ص) به امر الهی، او را به نام فرزند هارون «حسین» نامید. (شیخ طوسی، ۱۴۱۴، ص۳۶۷) نامی که معرب «شبیر» فرزند کوچک هارون است.^[۱]

امام حسین (ع) دوران کودکی را در دامان پر مهر حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) و بیش از آن دو، در آغوش پیامبر اکرم (ص) گذراند. علاقه و توجه رسول خدا (ص) به حسین (ع) چنان بود که همه‌ی اصحاب، از آن آگاه بودند. صحابه بارها و بارها این ابراز محبت را به چشم خویش دیده بودند و روایت‌های مختلفی در این زمینه در کتاب‌های حدیث و تاریخی نقل کرده‌اند.

از جمله آمده است که روزی پیامبر (ص) سجده‌ی نماز را برخلاف معمول طولانی کرد. بعد از نماز مردم علت طولانی شدن سجده را از رسول خدا (ص) جویا شدند و پرسیدند: «آیا از طرف پروردگار وحی نازل شده بود یا دستوری رسیده بود؟» پیامبر (ص) فرمود: «خیر، فرزندم حسین (ع) بر پشتم سوار بود. دوست نداشتم او را پایین بیاورم، صبر کردم تا او به میل خود فرود آید.» (علامه مجلسی، ۱۳۶۲، ص۲۸۱)

[۱]. هارون برادر حضرت موسی (علیه السلام) و جانشین او بود که سه فرزند داشت به نام‌های شَبر، شَبیر و مُشبر. معرب این نام‌ها حسن، حسین و محسن است که نام سه فرزند پسر حضرت علی(علیه السلام) از فاطمه زهرا (س) است، که توسط پیامبر (ص) و به امر الهی انتخاب شده‌اند. تشابه این نام‌ها را بعدها پیامبر (ص) به حضرت علی (علیه السلام) می‌فرماید: «یا علی! جایگاه تو نسبت به من، نظیر جایگاه هارون نسبت به موسی است؛ با این تفاوت ‌که سلسله‌ی پیامبران با من خاتمه می‌یابد.» (کلینی، محمدبن یعقوب، بی‌تا، ج۸، ص۱۰۷).

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .