عنوان

مقاله بهزیستی روانشناختی

تعداد صفحات: ۴۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

امروزه دیدگاه جدیدی در علوم وابسته به سلامت به‌طور اعم و در روان‌شناسی به‌طور اخص در حال شکل‌گیری و گسترش است. در این دیدگاه علمی تمرکز بر روی سلامتی و بهزیستی از جنبه‌ی مثبت، توضیح و تبیین ماهیت بهزیستی روان‌شناختی می‌باشد (ریف وسینگر، ۱۹۹۸).

یکی از محورهای ارزیابی سلامت جوامع مختلف بهداشت روان آن جامعه است. بی شک بهزیستی روانشناختی، نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی هر جامعه ایفا می کند. بهزیستی روان، از جمله اموری است که انسانها در زندگی به دنبال آن هستند. از آنجا که سلامت روان نیازی حیاتی برای بهبود کیفیت زندگی انسانها تلقی شده است، در این خصوص سازمان بهداشت جهانی سلامتی را به عنوان حالتی از بهزیستی که در آن فرد توانمندی های خود را شناخته از آنها به نحو موثر و مولد استفاده کرده و برای اجتماع خویش مفید است تعریف میکند (سازمان جهانی بهداشت WHO^[1]، ۲۰۰۴). بهزیستی روانشناختی، نیازی اساسی برای بهبود کیفیت زندگی انسان و امری حیاتی است(سازمان جهانی بهداشت WHO، ۲۰۰۴). بهزیستی روانی با ویژگی های توانمندساز درونی یا منابع درونی قدرت ارتباط دارد. برخورداری از این منابع درونی توانایی فرد را، با وجود شرایط ناگوار و پیشامدهای منفی، برای رشد سازگارانه خود افزایش می دهد تا بهزیستی روانی خود را حفظ نماید(جکلون^[۲]، ۱۹۹۷).

مدل ریف^[۳] از مهمترین مدل­های حوزه بهزیستی روانشناختی به شمار می­رود. در این دیدگاه بهزیستی به معنای تلاش برای استعلا و ارتقاست که در تحقق استعدادها و توانایی­های فرد متجلی    می­شود (ریف، ۱۹۹۵). مدل حاضر بهزیستی روانشناختی را فرآیند رشد همه جانبه ای می داند که در طول عمر گسترده است. از این رو، طرفداران آن همانند ارسطو معتقدند بهزیستی به معنای کسب لذت نیست بلکه تلاش برای خودشکوفایی و ارتقاست که در تحقق استعدادها و توانایی­های فرد متجلی     می­شود. همچنین ریف (۱۹۹۹) بهزیستی روانشناختی را “تلاش برای کمال در جهت تحقق توانایی های بالقوه واقعی فرد” می داند.

این مدل از طریق ادغام نظریه های مختلف رشد فردی(مانند نظریه خود شکوفایی مزلو و شخص کامل راجرز) و عملکرد سازگارانه (مانند نظریه ی سلامت روانی مثبت جاهودا) شکل گرفته و گسترش یافته است. ریف بر پایه مرور دقیق ادبیات پژوهشی و انسجام نظریه های رشدی، سلامت روانی و بالینی خاطر نشان ساخت که این دیدگاه ها در بر دارنده ی ملاک های مشابه و مکمل بهزیستی روانشناختی مثبت هستند(ریف، ۱۹۸۹). ویسینگ و وان ادن^[۴](۱۹۹۷)، یک عامل بهزیستی روانشناختی کلی را شناسایی کرده اند و آن را به صورت  ترکیبی از کیفیت های ویژه، از قبیل احساس انسجام، رضایت از زندگی، تعادل عاطفه و نگرش کلی نسبت به خوش بینی یا جهت گیری مثبت نسبت به زندگی توصیف کرده اند. بهزیستی روانشناختی یک مفهوم چند بعدی است که علاوه بر عدم بیماری و ناتوان نبودن، احساس شادکامی و امید را نیز در برمی گیرد(لارسن^[۵]،۱۹۹۱؛ به نقل از اپدناکر^[۶] و همکاران، ۲۰۰۸).  ابعاد نظری بهزیستی روانشناختی مثبت در دیدگاه اخیر شامل، استقلال، تسلط محیطی، رشد فردی، روابط مثبت با دیگران، هدفمندی در زندگی و پذیرش خود است. الگوی مزبور در سراسر جهان به طور گسترده و وسیعی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است(ریف و سینگر^[۷]، ۱۹۹۸ ؛ آنتولی و کاکونی^[۸]، ۱۹۹۸ ؛ کاشلو و کاسترو^[۹]، ۲۰۰۱).

از سوی دیگر بهزیستی روانی علاوه بر بدن سالم با عوامل فردی، محیط و شرایط زندگی سالم نیز مرتبط می باشد. اینکه محیط و عوامل مختلف چگونه بر ساختار بهزیستی روانی انسان تاثیر می گذارد و با چه شیوه ای با کشمکش های محیطی مبارزه می کنند موضوعی است که در رویکردهای مختلف روانشناختی مطرح است و هر کدام با توجه به دیدگاه های اختصاصی خود پیرامون ماهیت انسان و نیروی انگیزش وی، بهزیستی روانی انسان را به شیوه ای خاص تبیین می کند.

واژه های کلیدی: بهزیستی روانشناختی، مدل ریف،عوامل موثر بر بهزیستی روانشناختی

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۷
مفهوم بهزیستی روان شناختی ۹
عوامل مؤثر بر بهزیستی روان شناختی ۲۱
تفاوت های جمعیت شناختی و ابعاد بهزیستی روان شناختی ۲۲
تحقیقات بهزیستی روان‌شناختی ۲۴
نتیجه گیری ۲۹
فهرست منابع ۳۲

 فهرست منابع

سازمان بهداشت جهانی(۲۰۰۴). سلامتی روان . درکی نو و امیدی نو ترجمه : اکبری، محمد اسماعیل . تهران موسسه فرهنگی ابن سینا.

نریمانی، محمد و احدی ، بتول(۱۳۹۰). اثر بخشی آموزش های ذهنی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی. مجله علوم پزشکی کرمانشاه. دوره ۲، ش ۵۹٫

البرزی، شهلا؛ البرزی، محبوبه (۱۳۸۵). بررسی رابطه خود مختاری و کیفیت زندگی در دانشجویان استعدادهای درخشان دانشگاه های شیراز. مجله روانشناسی، سال ۱۰، شماره ۳، صص ۳۳۴-۳۲۱٫

کرمی نوری، رضا (۱۳۸۱). ناباروری روانی و اجتماعی با بهزیستی روانشناختی. فصلنامه پزشکی. دوره ۲، ش ۵۲٫

بیانی، علی اصغر؛ کوچکی، محمد؛ علی، بیانی (۱۳۸۷). روایی و پایایی بهزیستی روان شناختی ریف؛ مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران؛ ۱۴ ؛۳۵- ۲۸٫

رحیمی نژاد، عباس؛ پاک نژاد، محسن(۱۳۸۳)، ارتباط بین سازگاری خانواده باسلامت روانی وسطح ارضاء نیازهای روانشناختی فرزندان ونوجوانان،خلاصه مقالات کنگره آسیب شناسی خانواده در ایران،تهران،دانشگاه شهیدبهشتی.

زنجانی طبسی، رضا(۱۳۸۳)، ساخت و هنجاریابی مقدماتی آزمون بهزیستی روانشناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران.

مقدمه

در سالهای اخیر، رویکرد روانشناسی مثبت، با شعار توجه به استعدادها و توانمندی های انسان، مورد توجه پژوهشگران حوزه های مختلف روانشناسی قرار گرفته است. این رویکرد، هدف غایی خود را شناسایی سازه ها و شیوه هایی می داند که بهزیستی و شادکامی انسان را فراهم می کند. از اینرو عواملی که موجبات تطابق هر چه بیشتر آدمی با نیازها و تهدیدهای زندگی را سبب گردند، بنیادی ترین سازه های مورد پژوهش این رویکرد می باشند. در این میان، بهزیستی روانشناختی  جایگاه ویژه ای، مخصوصاً در حوزه های روانشناسی تحولی، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی، به خود اختصاص داده است (کمپل، سیلس، کوهان و استین۱، ۲۰۰۶).

بهزیستی روانشناختی حق و نیاز اساسی  تمام انسانها است. در حال حاضر نیز توسعه یافتگی هر اجتماعی را از روی کیفیت سلامت و بهزیستی مردم آن اجتماع، میزان توزیع عادلانه سلامت در میان طیف های مختلف طبقات اجتماعی و نیز میزان محافظت از افراد محروم در مقابل عوامل آسیب رسان به سلامت آن اجتماع قضاوت می نمایند (لنکرانی، ۱۳۸۷). افزایش ثروت ملی به خودی خود سبب توسعه یافتگی نمی گردد، بلکه در این مسیر نیاز شدیدی به سلامت و بهزیستی نیز وجود دارد هر چند که در کل دنیا وضعیت سلامت بهبود یافته است اما هنوز بی عدالتی در بین و داخل کشورها وجود دارد (لنکرانی، ۱۳۸۷).

یکی از مهم ترین مدل هایی که بهزیستی روان شناختی را مفهوم سازی و عملیاتی کرده، مدل چند بعدی ریف و همکاران(ریف، سینگر، لو و اسیکس[۱]۲، ۱۹۹۸) است. ریف و همکارانش الگویی از بهزیستی روانشناختی یا بهداشت روانی مثبت را ارائه کرده اند که براساس این الگوی بهزیستی روانشناختی از ۶ عامل: پذیرش خود(داشتن نگرش مثبت نسبت به خود)، رابطه مثبت با دیگران(برقراری روابط گرم و صمیمی با دیگران و توانایی همدلی)، خودمختاری (احساس استقلال و توانایی ایستادگی در مقابل فشارهای اجتماعی)، زندگی هدفمند (داشتن هدف در زندگی و معنا دادن به آن)، رشد شخصی(احساس رشد مستمر) و تسلط بر محیط (توانایی فرد در مدیریت محیط) تشکیل شده است (ریف، ۱۹۸۹ ؛ ریف و کیز،۱۹۹۵).

مفهوم بهزیستی روان شناختی

کیفیت زندگی مطلوب، همواره آرزوی بشر بوده و هست. در ابتدا رفاه و طول عمر بیشتر، معنی کیفیت زندگی بهتر را داشت (همکوس، ۱۹۸۲). اما امروزه کیفیت زندگی در نقطه مقابل کمیت، قرار گرفته و با توجه به ابعاد گسترده سلامتی، تعریف می شود و منظور از آن سال هایی از عمر است که همراه با رضایت، شادمانی و لذت بخشی باشد (سلیگمن، ۱۹۹۸) کیفیت زندگی مفهومی پویا و وسیعتر از سلامتی است بر طبق مدل سلامتی، کیفیت زندگی مطلوب باید چند بعد فیزیکی،عاطفی-روانی، اجتماعی، معنوی و شغلی را در بر گیرد. امروزه با پیدایش و گسترش روان شناسی سلامت[۳] و روان شناسی مثبت[۴]، نگرش درباره اختلالات، از چارچوب پزشکی و مدل تک عاملی خارج شده و محققان معتقدند که بهتر است شکل گیری وگسترش اختلال های روانی را به حساب سبک های زندگی معیوب و کیفیت نازل زندگی افراد گذاشت و در درمان باید به دنبال اصلاح و تغییر در کیفیت زندگی وگسترش توانمندی ها و ایجاد رضایت از زندگی و بهزیستی در افراد و جوامع بود (سلیگمن،۲۰۰۰).

بر همین اساس روان شناسان مثبت گرا با یک رویکرد کل نگر در مقابل رویکرد تشخیصی آماری انجمن روان پزشکی آمریکا، یک نظام طبقه بندی جدید به نام نیرومندی های منش^[۵] را در شش حیطه، جهت شناسی و طبقه بندی توانمندی هایی که در خلاف بیماری عمل می کنند، مشخص کرده اند و بر اساس آن رویکرد های مداخله‌ای متعددی را بنا نهاده‌اند (انجلا وهمکاران،۲۰۰۴) و معتقدند که به جای تأکید صرف بر آسیب‌شناسی، باید به دنبال فهم کامل گستره تجارب انسان از کمبود، رنج، بیماری تا شکوفایی، بهزیستی و شادمانی باشیم زیرا روان شناسی تنها تمرکز بر بیماری ها و درمان هم متمرکز بر ضعف ها نمی باشد (سلیگمن، ۲۰۰۰).

۱- Campbell- Sills, Cohan & Stein

۲ – Ryff, Singer, Love and Essex

[۲] – Ryan and  Deci

[۳] – Health psychology

[۴] – Positive psychology

[۵]. Character strengths and virtues

[۱] – World Health Organization a

[۲] – Jacelon

[۳] – Ryff

[۴] – Wissing and Van Eeden

[۵] – Larsen

[۶] – Epdencker

[۷] – Seinger

[۸] – Antonelli and Cucconi

[۹] – Cusullo and Castro

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .