عنوان

مقاله علل و پیامد های فقر از دیدگاه حضرت علی (ع)

تعداد صفحات: ۴۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در طول تاریخ، فقر و تهیدستی از بنیادی‌ترین مشکلات و از ناهنجارترین دردها در زندگی انسان‌ها بوده است، و امروزه نیز این پدیده همچنان مسأله روز و مشکل ملموس جامعه‌های انسانی است و با همه طرح‌ها و ادعاها از میزان آن کاسته نشده؛ بلکه طبق آمارهای دقیق هر روز در حال افزایش است، و فرسایش جسمی و عوارض ناشی از گرسنگی و سوءتغذیه، هر روزه هزاران نفر را به کام مرگ و نابودی می‌کشاند. این پدیده در همه ادوار تاریخ مورد نکوهش بوده است و همه اندیشمندان و زمامداران‌ جامعه‌های انسانی، از آن به عنوان جریان ناگوار، تلخ و نگران کننده یاد کرده‌اند. کمتر مکتبی در تاریخ یافت می‌شود که فقر و تهیدستی را ستوده باشد.

بی‌گمان برای نابودی هر نابسامانی و ناهنجاری در گام‌های نخست، باید آن نابسامانی و ناهنجاری نیک شناخته شود و علل و عوامل آن کشف گردد و ره‌آوردهای شوم آن در اندام فرد و جامعه بررسی شود. بنابراین در این مقاله ابتدا علت‌های به وجود آمدن فقر و زوال نعمت را از دیدگاه حضرت علی (ع) بررسی می‌کنیم و پس از آن آثار و پیامدهای فقر در جامعه را از نگاه ایشان بیان می‌کنیم.

واژه های کلیدی: فقر، علت‌های به وجود آمدن فقر ، پیامدهای فقر،فقر از دیدگاه حضرت علی (ع)

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
علل به وجود آمدن فقر از دیدگاه حضرت علی (ع) ۶
۱- عموم مردم جامعه ۶
۱-۱- عدم شکرگزاری و عدم استفاده بهینه از منابع ۶
۱-۲- حرص مال و ترک قناعت ۷
۱-۳- اسراف و ترک میانه‌روی ۸
۲- اغنیا ۱۰
۲-۱- عدم پرداخت حقوق واجب الهی ۱۰
۲-۲- ستمکاری، ظلم و تضییع حقوق ۱۱
۳- مسئولین ۱۲
۳-۱- مالکیت‌های کلان اراضی و تیول‌داری حاکمان ۱۲
۳-۲- بی‌عدالتی و بی‌تقوایی مسئولین ۱۴
۳-۳- فقدان تخصّص و عدم استفاده بهینه از منابع ۲۰
۳-۴- سوء تدبیر و بی‌دقتی ۲۲
۳-۵- بی‌اعتنایی به حال فقرا و شرکت ندادن مستضعفان تصمیم‌گیری‌ها ۲۶
۴- فقرا ۲۸
۴-۱- تنبلی و سستی در کارها ۲۸
۴-۲- سوء تدبیر و بی‌دقتی (در نحوه مصرف) ۳۱
۴-۳- درخواست از غیر خدا ۳۲
پیامدهای فقر از دیدگاه حضرت علی (ع) ۳۶
۱- ایجاد نقصان در دین و تمایل به کفر ۳۶
۲- اندوه و نگرانی ۳۷
۳- ذلت و خواری ۳۹
۴- بلا و گرفتاری ۴۱
۵- ایجاد دشمنی و پرخاشگری در جامعه ۴۳
۶- کاهش عقل ۴۳
نتیجه گیری ۴۵
منابع و مآخذ ۴۶

منابع

دشتی، محمد، امام علی (ع) و اقتصاد اسلامی، چاپ اول، قم، موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین (ع)، ۱۳۳۰

امام علی بن ابی طالب علیه السلام، نهج البلاغه، قم، انتشارات دار الهجره، بی­تا

ابن ‌بابویه، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تهران، انتشارات فیض کاشانی، ۳۸۱ ق

آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی، غرر الحکم و درر الکلم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم، ۱۳۶۶

مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الأنوار، بیروت-لبنان، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ ه‍ ق

عاملی، حرّ، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، اول، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ ه‍ ق

العیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر العیاشی، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه، ۱۳۰۸ق

ابن منظور، ابو الفضل، جمال الدین، محمد بن مکرم، لسان العرب، سوم، بیروت – لبنان، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع- دار صادر، ۱۴۱۴ ه‍ ق

عبده، شیخ محمد، نهج‌البلاغه، اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۴ ه‍ ق

نوری، محدث، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، اول، بیروت – لبنان، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۸ ه‍ ق

کلینی، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی (ط – الإسلامیه)، چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیه، ۱۴۰۷ ه‍ ق

ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، چاپ اول، قم، علامه، ۵۸۸ ق

مقدمه

بر اساس تعالیم دینی، خداوند متعال، جهان را خلق و روزی همه موجودات را تضمین نموده است. در قرآن کریم آمده است:

﴿ما مِنْ دَابَّهٍ … إِلَّا عَلَی اللَّهِ رِزقُها﴾ (هود: ۶)

«هیچ موجود زنده‌ای نیست مگر این‌که روزی او بر عهده خدا است.»

بر این اساس، نعمت‌های مادی بالقوه در جهان آفرینش، بیش از نیاز جمعیت جهان است ولی عوامل مختلفی باعث می‌شوند که انسان نتواند ظرفیت‌های بالقوه را به فعلیت برساند و نیز نتواند آنچه را که بالفعل است به خوبی توزیع نماید، و در نتیجه شاهد فقر گسترده و فراگیر در همه جوامع هستیم.

در این مقاله ابتدا علت‌های به وجود آمدن فقر و زوال نعمت را از دیدگاه حضرت علی (ع) بررسی می‌کنیم و پس از آن آثار و پیامدهای فقر در جامعه را از نگاه ایشان بیان می‌کنیم.

 علل به وجود آمدن فقر از دیدگاه حضرت علی (ع)

در بیانات و خطبه‌های گوناگونی که امیرالمؤمنین (ع) در زمینه فقر داشته‌اند، ایشان عوامل متعددی را به عنوان علت ایجاد فقر ذکر کرده‌اند که ما این علل را در یک دسته بندی ساده در چهار شاخه بررسی می‌کنیم:

عموم مردم جامعه

اغنیا

مسئولین

فقرا

۱- عموم مردم جامعه

بعضی از علت‌هایی که حضرت (ع) برای فقر ذکر کرده‌اند در واقع کوتاهی‌ها و خطاهایی است که گریبان‌گیر عموم مردم جامعه است و متأسفانه در اعمال و رفتار غالب مردم جامعه دیده می‌شود. این علت‌ها عبارت‌اند از:

۱-۱- عدم شکرگزاری و عدم استفاده بهینه از منابع

شکر به معنای استفاده صحیح و بهینه از نعمت‌های الهی است. و ملتزم شدن به آن، حداقل نتیجه‌اش، جلوگیری از ریخت و پاش و اسراف منابع و کالا و خدمات است. بدیهی است عدم التزام به شکر، باعث اتلاف ثروت‌های عمومی خواهد شد. که نتیجه‌اش کاهش رفاه و افزایش فقر است.  امیرالمؤمنین (ع) در این زمینه می‌فرمایند:

سَبَبُ زَوَالِ النِّعَمِ الْکُفْرَانُ (لیثی، ۱۳۷۶، ص ۲۸۱)

«سبب از بین رفتن نعمت‌ها ناسپاسی است.»

سَبَبُ تَحَوُّلِ النِّعَمِ الْکُفْرُ (لیثی، ۱۳۷۶، ص ۲۸۲)

«کفر و ناسپاسی باعث برگشتن و تغییر نعمت‌ها است.»

زَوَالُ النِّعَمِ بِمنعِ حُقُوقِ اللَّهِ مِنْهَا وَ إِهْمَالِ شُکْرِهَا (تمیمی، ۱۳۶۶، ص ۱۱۰)

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .