عنوان

مقاله نظریات نخبه گرایی

تعداد صفحات: ۲۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

از دیر باز، درباره ی روابط فرد و جمع بحث های مفصلی جریان داشته است. افلاطون اولین کسی بودکه اعتقاد داشت فلاسفه و خرد مندان، باید رهبری سیاسی جامعه را بر عهده گیرند. افلاطون با تکیه بر پارادایم فلسفی و کلی نگر، در واقع از بنیان گذاران فلسفی مکتب نخبه گرایی محسوب میشود. پاره تو، موسکا، میخلر، سولر ، نیکولو ماکیاولی، هارولد لاسول، کارل منهایم، تام باتامور، رایت میلز، ویلیام کورنهوزر نیز جزء نظریه پردازان نخبه گرایی هستند.

گی روشه، جامعه شناس معاصر فرانسوی، نخبگان را اینگونه تعریف می کند:نخبگان، اشخاص و گروه هایی هستند که در نتیجه قدرتی که به دست می آورند و تأثیری که بر جای می گذارند، یا به وسیله تصمیماتی که اتخاذ می نمایند و یا به وسیله ی ایده ها، احساسات و یا هیجاناتی که به وجود می آورند، در کنش تاریخی جامعه ای مؤثر واقع می شوند. (گی روشه، ۱۳۷۰، ۱۵۳)

واژه های کلیدی:نخبگان، ویژگی های نخبگان، انواع نخبگان، نظریه نخبه گرایی قدیم، نظریه نخبه گرایی جدید

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
مفهوم نخبگان سیاسی و تمایز آن از طبقات حاکم: ۷
مفروضات نخبه گرایی: ۸
ویژگی های نخبگان: ۹
انواع نخبگان: ۱۱
۱- نخبگان سنتی و مذهبی: ۱۱
۲- نخبگان تکنوکراتیک: ۱۲
۳-نخبگان مالکیت: ۱۲
۴- نخبگان کاریزماتیک: ۱۲
۵- نخبگان ایدئولوژیکی: ۱۳
۶- نخبگان سمبلیک: ۱۳
اصول مشترک بنیانگذاران نخبه گرایی: ۱۴
نظریات در مورد نخبه گرایی ۱۶
۱- نظریه نخبه گرایی قدیم: ۱۶
۱-۱- بنیانگذاران نخبه گرایی قدیم: ۱۷
۱-۱-۱ نظریه ویلفرده پاره تو ۱۷
پاره تو و پدیده ی گردش نخبگان: ۱۹
۱-۱-۲ نظریه ی گائتانو موسکا ۲۰
۱-۱-۳ نظریه ی روبرت میشلز ۲۳
۲-نظریه ی نخبه گرایی جدید: ۲۴
۲-۱ جوزف شومپیتر ۲۴
۲-۲ سی رایت ملیز ۲۵
۲-۳ رابرت دال ۲۶
منابع ۲۸

منابع

مهیمنی، محمد علی؛ (۱۳۷۷) نخبه شناسی در جامعه کشی، تهران: نشر ثالث،

هانا، آرنت؛ (۱۳۵۹) خشونت، ترجمه ی عزت الله فولادوند، تهران:نشر خوارزمی،

جی. اچ. ابراهامز؛ (۱۳۶۹) مبانی و رشد جامعه شناسی، ترجمه ی حسن پویان، ج۱، تهران: انتشارات پخش،

تی بی باتامور؛ (۱۳۶۹) نخبگان و جامعه، ترجمه علیرضا طیب، تهران: دانشگاه تهران،

گی روشه؛ (۱۳۷۸) تغییرات اجتماعی، ترجمه ی منصور وثوقی، تهران: نشر نی

آلن، بیرو؛ (۱۳۶۷) فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه ی باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان

گائتانو موسکا و گاستون بوتول؛ (۱۳۶۳) تاریخ عقاید و مکتب های سیاسی از عهد باستان تا امروز، ترجمه ی حسین شهید زاده، تهران: نشر مروارید

استیوارت، هیوز؛ (۱۳۶۹) آگاهی و جامعه، ترجمعه ی عزت الله فولادوند، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی

مقدمه

نخبه: اصولاً واژه ی نخبه، از ریشه نَخْب=جدا کردن و برگزیدن است. نخبه اسم مفعول است. یعنی جدا و گزین شده و خود کلمه ی انتخاب از همین ریشه است، که معنای برگزیدن و جدا کردن می دهد.

از دیر باز، درباره ی روابط فرد و جمع بحث های مفصلی جریان داشته است. افلاطون اولین کسی بودکه اعتقاد داشت فلاسفه و خرد مندان، باید رهبری سیاسی جامعه را بر عهده گیرند. افلاطون با تکیه بر پارادایم فلسفی و کلی نگر، در واقع از بنیان گذاران فلسفی مکتب نخبه گرایی محسوب میشود. پاره تو، موسکا، میخلر، سولر ، نیکولو ماکیاولی، هارولد لاسول، کارل منهایم، تام باتامور، رایت میلز، ویلیام کورنهوزر نیز جزء نظریه پردازان نخبه گرایی هستند.

به طور کلی درباره ی نخبگان دو نظریه متضاد وجود داشته است:

گروه اول معتقدند: که تاریخ به وسیله ی افراد و شخصیت های برجسته ساخته می شود. از طرفداران این نظریه می توان به افلاطون در میان قدما (فیلسوف شاه) و نیچه از فلاسفه جدید (ابر مرد) اشاره نمود.

گروه دوم معتقدند: که فرد، در جریان تحول جامعه شکل می گیرد. جامعه چنان سیلی خروشان و توفنده است، و فرد چون پر کاهی است که با جریان آن به هر سو می رود. نخبگان کسانی هستند، که بر اثر نبوغ و هوش سرشار روح جامعه را درک می کنند، جهت آن را تشخیص می دهند و آن را بیان می کنند. اختیار فرد رد برابر جامعه در همین حد است. اما آنچنان نیست که بتوانند مسیر تاریخ را عوض کنند. اکثر فلاسفه جدید به این سوی متمایلند. (مهیمنی، ۱۳۷۷، ۲۵)

نخبه گرایی[۱]، حوزه ی وسیعی از علوم انسانی به ویژه اندیشه های سیاسی، روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی سیاسی را به خود اختصاص داده است. از لحاظ تاریخی، ادامه ی مفهوم «آریستوکراسی»[۲] در اندیشه سیاسی است که از زمان افلاطون مطرح بوده و هنوز هم جریان دارد. دانشمندان اجتماعی و سیاسی، الیتیسم را در قلمرو جامعه شناسی سیاسی ارزیابی کرده اند. حال آنکه دانشمندان سده های پیشین مانند افلاطون، ارسطو، ماکیاولی، هابز، منتسکیو و روسو، آریستوکراسی را در حوزه ی اندیشه س سیاسی مورد بحث قرار داده اند.

این اندیشه که جامعه باید تحت حکومت گروهی از افراد برتر باشد، به طور بر جسته ای در آثار افلاطون  و پیش تر از آن در آیین های برهمایی در مورد کاست ها که انتظام بخش جامعه ی باستانی هند بودند متجلی است. افلاطون در کتاب «جمهور» خود، نخبه گرایی را در مفهوم آریستوکراسی مورد بحث قرار می دهد و معتقد است فرضیه کلاسیک آریستوکراسی، همان حکومت خردمندان و دادگران است اما در طول تاریخ، قدرت سیاسی همواره در چنگ خداوندان ثروت یا توانگران بوده است. از طرف دیگر، در طول تاریخ سیاسی بشر غالباً آریستوکراسی یک نهاد موروثی بوده  و بدین خاطر عضویت در آن به شیوه ای خودکار برای گروه ویژه ای، آن هم به سبب سلسله، تبار و امتیازات خانوادگی مقدور بوده است. افلاطون، الیگارشی نخبگان را نقطه ی مقابل دموکراسی عامه می داند.

مفهوم نخبگان سیاسی و تمایز آن از طبقات حاکم:

ویلفردو پاره تو، مفهوم نخبگان را به گونه ای به تصویر می کشد که نارسایی های مفهوم طبقه ی اجتماعی مارکس را جبران کند. وی در کتاب ذهن و جامعه، شاخصی را برای هر فرد در نظر می گیرد که تعیین کننده ی استعداد فرد در هر رشته از فعالیت های بشری است. کسانی که در شاخه ی فعالیت خودشان جز بهترین ها باشند، نخبگان آن طبقه هستند. بنابر نظر پاره تو، جامعه را می توان به دو لایه ی قابل شناسایی تفکیک نمود:

لایه ی پایینی و غیر نخبه

لایه ی بالایی و نخبه که خود دو بخش دارد.

الف- نخبگان حاکم

ب- نخبگان غیر حاکم

در نظر پاره تو، هر جامعه ای طبیعتاً دارای یک ساختار حکومتی ویژه از منتفذان بوده است. وی جامعه را به دو بخش توده ها و نخبگان تقسیم می کند به طوری که توده ها در مدارج پایینی از هوش و لیاقت قرار دارند ولی توانایی آن ها در استفاده از خشونت زیاد است. از طرفی نخبگان به دلیل لیاقت و هوش ذاتی بر دیگران تفوق دارند و اقتدار خود را در جامعه بر محور مکر و زور تحصیل می نمایند. کاربرد زور و حیله، نخبگان سساسی رادر دو رسته قرار می دهد: رسته ی شیران و رسته ی روباهان. نخبگان شیرمنش خشونت را به منزله ی ابزار انحصاری سلطه بر توده بر می گزینند، اما نخبگان روباه منش سعی می کنند قدرت خود را از طریق تبلیغات، تدابیر سیاسی و مالی حفظ کنند. (هانا آرنت، ۱۳۵۹، ۱۰۶)

[۱] Elitism

[۲] Aristocracy

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .